Azerbaijan-Iran harremanak

Azerbaijan-Iran harremanak






Azerbaijan	Iran

Misio diplomatikoa



Nork ordezkatua




Mota	aldebiko harreman

Azerbaijango Errepublikaren eta Irango Errepublika Islamikoaren arteko harreman diplomatiko ofizialak Sobietar Batasuna desegin ondoren ezarri ziren (1991). Iranek eta Azerbaijanek historia, erlijio eta kultura bera dute, hein handi batean^[1]. Gaur egungo Azerbaijango Errepublika XIX. mendearen lehen erdian banandu zen Irandik, Errusia-Persia gerren ondorioz. Aras ibaiaren iparraldean, gaur egungo Azerbaijango Errepublika Iranen zati zen, Errusiak okupatu zuen arte^[2]^[3]^[4]^[5]. Iran eta Azerbaijan gehiengo musulmaneko nazio xiitak dira. Populazio xiitaren ehunekorik altuena eta munduko bigarren altuena dute, hurrenez hurren. Bi nazioetan historiaren une beretik sustraituta dagoen xiismoaren historia partekatua dute^[6]; inguruko bi nazioetako biztanle gehienak, berriz, kristauak edo suniak dira nagusiki. Hala ere, tentsio batzuk daude bi herrialdeen artean, haien lerrokadura politikoa graduaren arabera alda baitaiteke. Azerbaijango Errepublika gero eta gehiago lerrokatu da Mendebaldearekin, eta Israelen, Turkiaren eta Estatu Batuen aliatua da (azken biak NATOko kideak dira); Irango Errepublika Islamiarra, berriz, Errusiarekin eta Txinarekin lerrokatu da neurri handi batean, Estatu Batuetarako etsaitasunagatik, eta Azerbaijanen bazkideen blokeoa jasan du. Irango politikariek, hala nola Mohammad Hosseinik, Azerbaijan Israelen ordezkari izendatu dute.

1918ko maiatzean, Musavat alderdiaren gobernuak "Azerbaijan" izena hartu zuen Azerbaijango Errepublika Demokratiko sortu berrirako, arrazoi politikoengatik, nahiz eta "Azerbaijan" izena beti erabili izan den Irango ipar-mendebaldeko eskualdea izendatzeko^[7]^[8]. Sobietar Batasuna 1991n desegitean, okertze orokor bat hasi zen Iran eta Azerbaijanen arteko harremanetan. 2015eko maiatzean, Iranek Azerbaijanen zuen enbaxadoreak jakinarazi zuen ez zuela onartzen Nagorno Karabakh errepublika.

Iranek Azerbaijanen independentzia onartu zuen 1991n, eta bi herrialdeen arteko harreman diplomatikoak 1992an ezarri ziren. Iranek enbaxada bat du Bakun eta kontsulatu orokor bat Nakhitxevanen. Azerbaijanek enbaxada bat du Teheranen eta kontsulatu orokor bat Tabrizen. Bi herrialdeak Kooperazio Ekonomikorako Elkarteko eta Lankidetza Islamikorako Erakundeko eskubide osoko kideak dira.

Erreferentziak

↑ (Ingelesez) Cornell, Svante. (2005-06-28). Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus. Routledge ISBN 978-1-135-79669-3. (Noiz kontsultatua: 2024-05-25).
↑ (Ingelesez) Andreeva, Elena. (2010-08-18). Russia and Iran in the Great Game: Travelogues and Orientalism. Routledge ISBN 978-0-415-78153-4. (Noiz kontsultatua: 2024-05-25).
↑ (Ingelesez) Batalden, Stephen K.; Batalden, Sandra L.. (1997-04-16). The Newly Independent States of Eurasia: Handbook of Former Soviet Republics. Bloomsbury Academic ISBN 978-0-89774-940-4. (Noiz kontsultatua: 2024-05-25).
↑ (Ingelesez) Ebel, Robert E.; Menon, Rajan. (2000). Energy and Conflict in Central Asia and the Caucasus. Rowman & Littlefield ISBN 978-0-7425-0063-1. (Noiz kontsultatua: 2024-05-25).
↑ (Ingelesez) Andreeva, Elena. (2010-08-18). Russia and Iran in the Great Game: Travelogues and Orientalism. Routledge ISBN 978-0-415-78153-4. (Noiz kontsultatua: 2024-05-25).
↑ (Ingelesez) Akiner, Shirin. (2004-07-05). The Caspian: Politics, Energy and Security. Taylor & Francis ISBN 978-0-203-64167-5. (Noiz kontsultatua: 2024-05-25).
↑ Atabaki, Touraj; Atabaki, Touraj. (2000). Azerbaijan: ethnicity and the struggle for power in Iran. (Rev. ed. argitaraldia) I.B. Tauris Publishers ; In the United States and Canada distributed by St. Martin's Press ISBN 978-1-86064-554-9. (Noiz kontsultatua: 2024-05-25).
↑ (Ingelesez) Dekmejian, R. Hrair; Simonian, Hovann H.. (2003-06-27). Troubled Waters: The Geopolitics of the Caspian Region. Bloomsbury Academic ISBN 978-1-86064-922-6. (Noiz kontsultatua: 2024-05-25).