Esplenomegalia barearen handitze patologikoa da; tamainari dagokionez, bere dimentsio normaletatik (12 x 7 x 3,5 cm[1]) aldentzen denean eman daiteke, baita, pisuari erreparatuta (gizonezkoetan 80-200 gramo eta emakumezkoetan 70-180 gramo).
Barea, gorputzeko organo linfatiko handiena[1] da eta zirkulazio sisteman tartekatuta dago. Abdomenean, peritoneo barruan, zehazki, ezker hipokondrioan, kokatzen den organoa da. Kokapen honengatik, askotan, patologia hau diagnostikatzeko zaila izaten da.
Gaixotasun honen ondorioz, kasu larrienetan, organoaren tamaina 20 aldiz handitzea eman daiteke. Hasieran handitze hau motela eta ia nabariezina izaten, tamaina handia lortzen duen arte. Handipen hori azkarregi ematekotan, apurtu eta hemorragia nabaria sortu daiteke. Azken hau, droga batzuen efektuen edota leuzemiaren ondorioz gerta daiteke[2].
3 motako esplenomegalia bereiz daitezke: esplenomegalia kongestiboak, parenkimatosoak eta infiltratzaileak. Lehenengoak porta zain-sistemako presioa handitzean azaltzen dira, bigarrenak infekzioen ondorioz sortzen ohi dira eta hirugarrenak produktu metabolikoen gehiegizko metatzearen ondorioz sortzen dira (Gaucher gaixotasuna, Niemann-Pick gaixotasuna, hemosiderosia edota amiloidosia).[3]
Fisiologia
Esplenomegalia eta hiperplasia linfoide folikular erreaktibodun barea.
Betetzen duen funtzio aniztasuna dela medio, gaitz ugarik eragin ditzakete organoaren funtzionamenduan eta ondorioz, sistema linfatikoa eta odol zirkulazioaren funtzioak kaltetu edo eragotzi daitezke.
Etiologia
Barearen handitzeak, etiologia anitza dauka. Sarritan, esplenomegalia hiperesplanismoarekin lotuta dago. Hau da, bareak gehiegizko funtzioa betetzearen ondoriozko hiperaktibitateak sortutako handipena da; esate baterako, odol-zelula asko degradatu behar direnean, barea asko aktibatzen da. Tronbozitosia eta odoleko beste trastorno batzuk hiperesplenismoa eragin dezakete.
Beraz, hiperesplanismoa ematen den kasu guztietan, esplenomegalia emango da; baina hau ez da esplenomegaliaren kausa bakarra izango, beste faktore askorengatik ere eman daitekeen patologia da. Gehienetan beste trastorno baten eraginez sortzen da esplenomegalia[6].
Honako hauek izango dira esplenomegaliaren kausa edo eragile nagusiak:
Esplenomegalia anemiarekin hertsiki lotuta dagoela esan genezake. Izan ere, barearen 2cm-ko handipena espero dezakegu hemoglobinaren 1g-en jaitsieraren ondorioz[7].
Barea ez da ukitzeko erraza (oso argalak diren pertsonetan salbu). Beraz, hainbat froga egin daitezke tamaina zehazteko eta diagnostikoa zehazteko:
Abdomeneko azterketa fisikoa. Palpazioa, pazientea dekubito lateral dagoenean, ezkerreko hanka flexionatuta duelarik (Schuster posizioa) burutu daiteke; edota dekubito dortsal eta aztertzailea bere eskuinaldetik ere egin daiteke. Zenbait kasuetan, palpazioaren bidez diagnostikatzerakoan, beste patologia batzuekin nahastu daiteke esplenomegalia; abdomenaren eremu honetan kokatzen diren tumoreekin esate baterako.[1]
Erradioisotopo bidezko miaketa oso zehatza da, eta bareari buruzko informazio gehigarria eman diezaguke barearen ehunari buruz, baina oso garestia eta aurrera eramateko zaila suertatzen da.[7]
Tratamendua
Esplenektomia bidez erauzitako barea.
Orokorrean, etiologia tratatzean oinarritzen dira tratamenduak izaten dira. Baina barearen tamainaren handitzeak ondorio larriak ekartzen baditu edo etiologia ezezaguna edo trataezina bada, tamaina murrizteko tratamendu ezberdinak burutzen dira: esplenektomia edota erradiazioa. Hortaz gain, garrantzia ematen zaio barearen apurtzea eragingo duten traumatismoak ekiditeari, besteak beste, kontaktuzko kirolak sahiesten.
Esplenektomia: kirurgia prozedura bat burutzen da barearen tamaina murriztu edo organoa erauzteko. Azken kasu honetan, bizitza aktibo bat eraman daiteke baina infekzio larriak edota hilkorrak pairatzeko arriskua handitzen da, barearen funtzio immunea murriztu egiten delako eta orokorrean, beste organo batzuek, gibelak esaterako, hartzen dute funtzio hau betetzearen ardura baina kasu guztietan hau ez da modu egokian betetzen eta infekzioak pairatzeko probabilitatea handitzen da. Arrisku hau murrizteko, honako neurriak hartzen dira:
↑ abc«Bazo dilatado (esplenomegalia) - Síntomas y causas - Mayo Clinic» www.mayoclinic.org(Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
↑ Txantiloi:Sp«Esplenomegalia (AMF 2015) A propósito de un caso» amf-semfyc.com 2015-12-01 (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
↑ abc(Gaztelaniaz)«Esplenomegalia - Hematología y oncología» Manual MSD versión para profesionales(Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
↑ abc«Esplenomegalia | Causas, síntomas y tratamiento de la esplenomegalia | Competente sobre la salud en iLive» es.iliveok.com(Noiz kontsultatua: 2019-11-19).