JFET

Loturazko eremu-efektu transistorea —ingelesez:Junction Field-Effect Transistor, JFET— hiru terminaleko gailu elektroniko bat da eta elektronikoki kontrolatutako etengailu, anplifikadore edo tentsioren bidez kontrolatutako erresistentzia gisa erabil daiteke. Hiru terminal horiei atea (G), drainatzailea (D) eta iturria (S) deritze. JFET transistoreak, transistore bipolarrak ez bezala, tentsiorekin kontrolatuta denez, ez du polarizazio-korrontearik behar. Karga elektrikoa drainatzaile eta iturriaren artean dagoen N edo P motako arteka semikonduktorearen bidez doa. Alderantzizko tentsio elektriko bat aplikatzean sarrerako terminalean, arteka estutu egiten da eta erresistentzia gehiago suposatzen dio korronteari.

JFET transistorea N motako edo P motako arteka bat eduki daiteke. N motakoetan, atean jarritako tentsio elektrikoa negatiboa bada iturriarekiko, korrontea gutxitu egingo da. Era berean, hori gertatzeko P motakoetan, sarreran aplikatutako tentsioa positiba izan behar da. JFET transistoreak sarrerako inpedantzia handia du, 10¹⁰ ohm ingurukoa. Beraz, efektu baztergarria dauka atean konektatutako beste zirkuito eta osagai elektronikoekin konparatuta.

Historia

William Shockleyek eremu-efektu transistore baten patentea eskaera egin zuen lehen aldiz 1951n. Datorren urtean, George Clement Daceyek eta Ian Rossek, Bell Laborategietako bi langilek, arrakasta izan zuten gailu hori fabrikatzen eta patentearen eskaera egin zuten 1952ko urriaren 31n.

Estruktura

JFET transistorea material erdieroale batekin egindako arteka batez osatuta dago. Arteka hori karga elektriko positibo ugaritasunarekin (P motako arteka) edo negatiborekin (N motako arteka) dopatuta dago. Kontatku ohmikoak daude iturriaren (S) , drainatzaileren (D) eta atearen (G) muturretan. N motakoetan, arteka iturritik drainatzailera doa bi P motako eremuen artean, PN lotura bat osatuz. P motako JFET transistoretan eremu horiek atzekoz aurrera jarrita daude.

Konparaketa beste transistoreekin

Giro-temperaturan, JFETaren ateko korrontea, MOSFETarena antzekoa da eta askoz txikiagoa transistore bipolarren entxufe-oinaren korrontearekin konparatuta. JFET transistorea irabazi handiagoa du MOSFET baino, baita keinu-hots gutxiago ere. Beraz, hots baxuko inpedantzia handiko anplifikadore operazionaletan erabiltzen dira.

Ekuazioak

Sarrera-ekuazioak

Transistorearen sarrerako grafikaren bidez, JFET transistorearen funtzionamendua azaltzen duten espresio analitikoak ondoriozta daitezke. Beraz, espresio desberdinak daude funtzionamendu-zona bakoitzarako.

I_D-ko balio-limiteen kurba, espresio honen bidez dago adierazita:

I_{D}=I_{DSS}\left(1-{\frac {V_{GS}}{V_{P}}}\right)^{2}

Kurba horretan dauden puntuak asetazun zonan dagoen I_D korrontea eta V_GS tentsioa adierazten dute. Aldi berean, kurba honen azpian dauden puntuak ohm-eremua adierazten dute.

Irteera-ekuazioak

Irteerako grafikoan JFETak korrontearen igaroa ahaltzen dituen bi egorea nabarmen daiteke. Hasieran, drainatzaileko korrontea eta tentsioa progresiboki handitzen dira. Kurba horren espresioa ondorengoa da:

I_{D}=k[2V_{DS}(V_{GS}-V_{P})-V_{DS}^{2}]

K balioa honako espresioa adierazten du:

k={\frac {I_{DSS}}{V_{P}^{2}}}

Beraz, ondorengoa suposa daiteke:

I_{D}={\frac {V_{DS}}{R_{ON}}}

R_on erresistentziaren balioa formula honek adierazten du:

R_{ON}={\frac {1}{{\frac {k}{2}}(V_{GS}-V_{P})}}

Zona horretan, transistorea R_on balioko erresistentzia baten truke ordezka daiteke. Geratzen den I_D eta V_DS arteko erlazio matematikoa Ohmen legearen bidez azter daiteke. Hori dela eta, zona horri ohm-eremua deritzo eta zona honetan zehazten duen V_Ds-ko balioa ondorengoa da:

V_{DS}=V_{GS}-V_{P}

JFETaren asetazun-korrontea, I_DSAT :

I_{DSAT}={\frac {k}{2}}(V_{GS}-V_{P})^{2}

Ikus, gainera

Transistore bipolar
MOSFET

Kanpo estekak

(Ingelesez) Fisika 111 Laborategia-JFET-zirkuitoak I pdf.
(Ingelesez) N motako JFET transistorearen simulazioa

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q385520 Multimedia: JFET / Q385520 Hiztegiak eta entziklopediak Britannica: url

Datuak: Q385520
Multimedia: JFET / Q385520

Osagai elektronikoak

Gailu
erdieroaleak

MOS tansistoreak	3D transistore (MuGFET) BiCMOS BioFET Chemical field-effect transistor (ChemFET) Complementary MOS (CMOS) HMOS FinFET Floating-gate MOSFET (FGMOS) IGBT ISFET LDMOS MOSFET NMOS Pelikula finen transistore (TFT) PMOS Power MOSFET VMOS
Beste transistore batzuk	Darlington transistore Difusio transistore Eremu-efektuko transistore (FET) Eremu-efektuko transistore organiko (OFET) Indukzio estatikoko transistore (SIT) JFET Kontaktu transistore Lotura bakarreko transistore (UJT) Pentode transistore PUT Tetrode transistorea Transistore argi-emaile (LET) Transistore argi-emaile organiko (OLET) Transistore bipolar (BJT)
Diodoak	Diodo artezle Elur-jausi diodo Fotodiodo Korronte konstanteko diodo (CLD, CRD) Laser-diodo (LD) LED diodo (LED) OLED PIN diodo Schottky diodo Zener diodo
Beste gailu batzuk	3D txip (3D IC) DIAC Erdieroale organiko Fotodetektagailu Indukzio estatiko tiristore (SITh) Memistore Memoria gelaxka Memristore MOS txip (MOS IC) RF CMOS Seinale mistoko zirkuitu Siliziozko artezgailu kontrolatu (SCR) Solaristore Tiristore TRIAC Txip Varicap Varicap muga heteroegitura Zirkuitu kuantiko