Charles du Fresne, sieur du Cange

Zobacz teksty Charlesa du Fresne, sieur du Cange w Wikiźródłach

Charles du Fresne, sieur du Cange (także Ducange, Du Cange) (ur. 18 grudnia 1610 w Amiens, zm. 23 października 1688 w Paryżu) – francuski prawnik, historyk i leksykograf.

Życie

Urodził się jako piąty syn Louis Du Fresne, sieur de Frédeval et du Cange, który był królewskim wójtem Beauquène koło Amiens. Kształcił się u jezuitów w Amiens. Następnie studiował prawo w Orleanie. 11 sierpnia 1631 został adwokatem w parlamencie paryskim. Wkrótce powrócił do Amiens, gdzie 19 lipca 1638 poślubił 10 lat młodszą Catherine Du Bos, córkę skarbnika miasta Amiens. Żona wniosła mu znaczny posag. W tym samym roku zmarł jego ojciec. Charles du Fresne odziedziczył dom w Amiens, inne dobra i tytuł sieur du Cange. 10 czerwca 1645 kupił urząd swojego teścia i sprawował go do 1668. Miał dziesięcioro dzieci, z których czworo dożyło wieku dorosłego. Jego brat Michał du Fresne, był jezuitą i profesorem teologii^[1].

Działalność naukowa

W wieku 20 lat opracował genealogię swojej rodziny. W Amiens poświęcił się studiom historycznym. Ponoć nawet w dniu swojego ślubu poświęcił im 6 lub 7 godzin. W 1657 wydał swoją pierwszą pracę historyczną. W 1668 z powodu epidemii opuścił Amiens i pojechał do Paryża. Tam zaprzyjaźnił się z Léonem d’Hérouval, uczonym o podobnych zainteresowaniach, który wspierał go w następnych dziesięcioleciach. Du Cange zrezygnował z zatrudnienia sekretarza i pisał wszystko własnoręcznie.

Charles du Fresne opracował obszerne słowniki języka łacińskiego Glossarium ad scriptores mediae et infimae latinitatis i greckiego. Oba są nadal wykorzystywane przez naukowców. Ważnym dziełem jest również Historia Bizancjum (Historia Byzantina), która składa się z topografii Konstantynopola („Constantinopolis Christiana”) i genealogii rodów bizantyjskich („De familiis Byzantinis”). Wydał Historię Jana Kinnama, Kronikę Zonarasa i Chronicon Paschale, ale zaopatrzył te wydawnictwa, tak jak i uprzednio opublikowane przez Poussina dzieła Anny Komneny i Nicefora Bryennosa, wyczerpującym komentarzem. Jednocześnie prowadził wielostronne, na niesłychanie szeroką skalę zakrojone badania z zakresu historii, filologii, genealogii, topografii i numizmatyki.

Wiele jego prac nie zostało wydanych. Jego bogata spuścizna jest przechowywana w Bibliotece Narodowej w Paryżu, Bibliotece Arsenału w Paryżu i Bibliotece Miejskiej w Amiens. Rękopisy zawierają prace na temat historii Francji, Pikardii, łacińskiego Zachodu i Cesarstwa Bizantyńskiego.

Wybrane prace

Autor

• Traité historique du chef de saint Jean-Baptiste. Paris 1665.
• Glossarium ad scriptores mediae et infimae latinitatis. Paris 1678 (3 tomy).
• Historia byzantina duplici commentario illustrata. Paris 1680 (2 tomy).
• Glossarium ad scriptores mediae et infimae Graecitatis : Glossarium ad scriptores mediae et & infimae Graecitatis : in quo Graeca vocabula novatae significationis ... ; ex libris ed., inded., veteribusque monumentis… Lugduni (Lyon): Posuel u.a. 1688 (2 tomy). – 2. wydanie Paris: Welter 1905. – Przedruk Graz: Akademische Druck- u. Verlagsanstalt, 1958.

Wydawca

• Geoffroy de Ville-Hardouin: Histoire de l'Empire de Constantinople sous les empereurs françois. Paris 1657 (2 tomy)
• Jean de Joinville Histoire de Saint Louis Roi de France. Paris 1668.
• Johannes Kinnamos Historiarum de rebus gestis a Joanne et Manuele Comnenis. Paris 1670.
• Johannes Zonaras Annales ab exordio mundi ad mortem Alexii Comneni (Éd.). Paris 1686 (2 tomy).
• Chronicon Paschale : a mundo condito ad Heraclii Imperatoris annum vigesimum (nach dem Tode herausgegeben von Étienne Baluze). Paris 1688.

Przypisy

Bibliografia

• John Considine Du Cange: Lexicography and the medieval heritage, [w:] Historical Dictionaries and Historical Dictionary Research. Hrsg. von Julie Coleman u.a., Niemeyer, Tübingen 2004 (Lexicographica. Series maior ; 123), s. 1-10.
• Dictionnaire d'archéologie chrétienne et de liturgie. Bd. IV, Paris 1921, col. 1654ff.
• Waldemar Ceran, Du Cange Charles [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. Oktawiusz Jurewicz, Warszawa 2002, s. 150.

Linki zewnętrzne

• Du Cange et al., Glossarium ad scriptores mediæ et infimæ latinitatis, Niort : L. Favre, 1883-1887, École nationale des chartes.
• Glossarium ad scriptores mediae et infimae latinitatis (wyd. 1733) w bibliotece Polona