Cukrowiec

Cukrowiec

Cukrowiec lekarski
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	cukrowiec
Nazwa systematyczna
Saccharum L. Sp. Pl. 54. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny
S. officinarum Linnaeus[3]
Synonimy
Erianthus Michaux Narenga Bor Ripidium Trinius[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Cukrowiec^[5] (Saccharum L.) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Obejmuje ok. 37^[6][7] (35–40^[4]) gatunków. W wąskim ujęciu do rodzaju zaliczanych jest 5^[6] lub 6^[7] gatunków, w tym dwa mieszańce^[6]. Rośliny te występują na różnych kontynentach w strefie tropikalnej i w ciepłym klimacie umiarkowanym, z centrum zróżnicowania w południowej Azji^[4]. W Europie rosną trzy gatunki^[6].

Z roślin tego rodzaju pochodzą odmiany uprawne cukrowca lekarskiego S. officinarum, będące kompleksem mieszańców, w których tworzeniu uczestniczyły także inne gatunki (S. edule, S. spontaneum), a forma pierwotna pochodzi od S. robustum udomowionego na Nowej Gwinei^[6]. Już 3000 lat p.n.e. rośliny te były uprawiane na Półwyspie Indyjskim^[5]. Przez krzyżowców rozprzestrzenione zostały z Bliskiego Wschodu na terenie południowej Europy, a następnie przez kolonistów po całej strefie międzyzwrotnikowej. Z roślin tych pozyskuje się cukier trzcinowy, stanowiący ponad połowę cukru spożywczego produkowanego na świecie^[6]. Na Nowej Gwinei rośliny z tego rodzaju stosowane są do wyplatania ścian domostw, a młode kwiatostany spożywane są jako warzywo^[6]. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne (np. S. bengalense uznawany też za Tripidium bengalense)^[6]. Silnie rosnące mieszańce S. officinarum i S. spontaneum sadzone są na wydmach w północnej Afryce w celu ich umacniania i tworzenia barier wiatrochronnych^[8].

Morfologia

Pokrój

Trawy kępiaste lub rozrastające się za pomocą tęgich kłączy, osiągające do 7 m wysokości^[4].

Liście

Równowąskie, z szeroką i białawą centralną żyłką przewodzącą. Języczek liściowy błoniasty, czasem postrzępiony lub orzęsiony^[7][4].

Kwiaty

Kwiatostan z wyraźną, tęgą osią centralną z licznymi, groniastymi i pokrytymi długimi włoskami rozgałęzieniami^[7][4]. Delikatne odcinki końcowe kwiatostanu zakończone są drobnymi, lancetowatymi kłoskami, otoczonymi długimi włoskami^[4].

Systematyka

Jeden z rodzajów podplemienia Saccharinae Griseb. (1846) z plemienia Andropogoneae Dumort. (1824) w obrębie podrodziny Panicoideae Link (1827) w rodzinie wiechlinowatych Poaceae^[7][9].

Wykaz gatunków^[10][5]

• Saccharum alopecuroides (L.) Nutt.
• Saccharum angustifolium (Nees) Trin.
• Saccharum asperum (Nees) Steud.
• Saccharum baldwinii Spreng.
• Saccharum beccarii (Stapf) Cope
• Saccharum brevibarbe (Michx.) Pers.
• Saccharum coarctatum (Fernald) R.D.Webster
• Saccharum contortum (Baldwin ex Elliott) Nutt.
• Saccharum fallax Balansa
• Saccharum filifolium Steud.
• Saccharum formosanum (Stapf) Ohwi
• Saccharum giganteum (Walter) Pers.
• Saccharum griffithii Munro ex Aitch.
• Saccharum hildebrandtii (Hack.) Clayton
• Saccharum intermedium Welker & Peichoto
• Saccharum kajkaiense (Melderis) Melderis
• Saccharum longesetosum (Andersson) V.Naray. ex Bor
• Saccharum maximum (Brongn.) Trin.
• Saccharum narenga (Nees ex Steud.) Hack.
• Saccharum officinarum L. – cukrowiec lekarski, trzcina cukrowa
• Saccharum perrieri (A.Camus) Clayton
• Saccharum robustum E.W.Brandes & Jeswiet ex Grassl
• Saccharum rufipilum Steud.
• Saccharum sikkimense (Hook.f.) V.Naray. ex Bor
• Saccharum ×sinense Roxb.
• Saccharum spontaneum L. – cukrowiec dziki
• Saccharum stewartii Rajesw., R.R.Rao & Arti Garg
• Saccharum velutinum (Holttum) Cope
• Saccharum viguieri (A.Camus) Clayton
• Saccharum villosum Steud.
• Saccharum wardii (Bor) Bor ex Cope
• Saccharum williamsii (Bor) Bor ex Cope

Przypisy