Dionizy V (patriarcha Konstantynopola)

Dionizy

Διονύσιος

Dionisios Charitonidis Διονύσιος Χαριτωνίδης
Patriarcha Konstantynopola
Kraj działania	Imperium Osmańskie
Data i miejsce urodzenia	22 marca 1820 Adrianopol
Data i miejsce śmierci	13 sierpnia 1891 Konstantynopol
Miejsce pochówku	?↗
Patriarcha Konstantynopola
Okres sprawowania	1887–1891
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Patriarchat Konstantynopolitański
Śluby zakonne	1858
Diakonat	1851
Prezbiterat	1856
Nominacja biskupia	1858
Chirotonia biskupia	1858
Wybór patriarchy	23 stycznia 1887
Multimedia w Wikimedia Commons

Dionizy, nazwisko świeckie Charitonidis (ur. 22 marca 1820 w Adrianopolu, zm. 12 sierpnia 1891 w Konstantynopolu) – grecki biskup prawosławny, patriarcha Konstantynopola w latach 1887–1891.

Życiorys

Po ukończeniu w 1839 szkoły w rodzinnym Adrianopolu (Edirne) pracował jako nauczyciel, najpierw przez osiem lat w Kırklareli, a następnie w Didimoticho. W 1851 przyjął święcenia diakońskie. Cztery lata później otrzymał tytuł wielkiego archidiakona, zaś w 1856 został wyświęcony na kapłana^[1].

Dwa lata później otrzymał nominację na metropolitę Krety, jednak na wyspie wybuchło greckie powstanie, co uniemożliwiło mu objęcie katedry. Dopiero dziesięć lat później faktycznie został ordynariuszem jednej z eparchii Patriarchatu Konstantynopolitańskiego – metropolitą Didimoticho. W 1871 został locum tenens Patriarchatu po tym, gdy patriarcha Grzegorz VI zrezygnował z urzędu. W 1873 został metropolitą adrianopolskim^[1].

Sprzeciwiał się bułgarskiemu ruchowi narodowo-cerkiewnemu, w Edirne współpracował z władzami tureckimi przeciwko działaniu kształtującego się Egzarchatu Bułgarskiego (utworzonego w 1870). W 1879 został napadnięty w Edirne przez Bułgarów; życie uratowała mu interwencja oficerów rosyjskich. Rok później został przeniesiony na katedrę nicejską, pozostał na niej przez sześć lat, po czym po raz drugi objął zarząd metropolii adrianopolskiej^[1].

W 1887 został wybrany na patriarchę Konstantynopola. Jego elekcja odbyła się w kontrowersyjnych okolicznościach. Kandydaturę Dionizego wspierał premier Grecji Charilaos Trikupis oraz greccy nacjonaliści. Znaczna część wiernych – Greków żyjących w Konstantynopolu – życzyła sobie jednak, by na tron patriarszy powrócił Joachim III^[1], który zrezygnował z urzędu w 1880^[2]. Niechętna kandydaturze metropolity nicejskiego była również dyplomacja rosyjska. Dionizy został intronizowany na urząd 26 stycznia 1887^[1].

Głównym problemem Patriarchatu w okresie sprawowania urzędu przez Dionizego była kwestia walki o zachowanie dotychczasowych rozwiązań prawnych dotyczących chrześcijan w Imperium Osmańskim. W 1890 patriarcha zaprotestował przeciwko coraz częstszym przypadkom wtrącania się władz tureckich w funkcjonowanie szkół greckich oraz stawianiu świeckich Greków oraz greckich kapłanów prawosławnych przed sądami tureckimi zamiast kierowania ich spraw do odrębnych sądów. Dionizy V sprzeciwiał się również rozwojowi Egzarchatu Bułgarskiego, w szczególności protestował przeciwko decyzjom sułtana zezwalającym Bułgarom na tworzenie biskupstw w Macedonii^[1]. Widząc, że jego skargi nie spotkały się z pozytywną odpowiedzią, 23 lipca 1890 Dionizy V ogłosił rezygnację z urzędu. W tej sytuacji Święty Synod nakazał zamknięcie wszystkich cerkwi Patriarchatu Konstantynopolitańskiego w Imperium Osmańskim, zabronił sprawowania sakramentów i odprawiania nabożeństw poza podstawowymi. Święty Synod i Rada Mieszana przy Patriarchacie Konstantynopolitańskim wezwały do zwołania Soboru Powszechnego, który rozstrzygnąłby kwestię przynależności metropolii w Macedonii i wystąpiłby w obronie praw chrześcijan, którymi tradycyjnie dysponowali w państwie tureckim. Ostatecznie 24 grudnia 1890 wielki wezyr Imperium Osmańskiego ogłosił, że przywileje Patriarchatu pozostawały w mocy. Wówczas Dionizy V powrócił do sprawowania urzędu^[1]. W roku następnym zmarł.

Przypisy