Egzoksiężyc

Artystyczna wizja egzoksiężyca podobnego do Ziemi na orbicie planety pozasłonecznej podobnej do Saturna (wygenerowano z programu Celestia)
Artystyczny widok macierzystej planety orbitującej potrójny układ gwiazd z powierzchni egzoksiężyca

Egzoksiężyc – naturalny satelita orbitujący wokół planety pozasłonecznej lub innego podobnego obiektu nieznajdującego się w Układzie Słonecznym. Biorąc pod uwagę istnienie licznych księżyców w naszym układzie planetarnym, wnioskuje się, że najprawdopodobniej istnieją one także wokół wielu innych planet pozasłonecznych. Większość dotychczas odkrytych planet pozasłonecznych należy do typu gazowych olbrzymów, które w Układzie Słonecznym mają liczne naturalne satelity (zobacz listy naturalnych satelitów Jowisza i Saturna)[1].

Wykrycie egzoksiężyców przy użyciu obecnych technologii jest niezmiernie trudne, ale jest uważane za możliwe[2]. W 2012 roku rozpoczęto projekt badawczy The Hunt for Exomoons with Kepler mający na celu poszukiwanie księżyców pozasłonecznych z użyciem obserwacji Kosmicznego Teleskopu Keplera[3]. Jest to pierwsze tego typu przedsięwzięcie naukowe[4].

Możliwe jest, że istnieją egzoksiężyce o innych właściwościach fizycznych niż księżyce Układu Słonecznego. Rozważa się na przykład istnienie dużych, podobnych do Ziemi księżyców gazowych olbrzymów znajdujących się w ekosferze, na powierzchni których może istnieć życie (ang. habitable moon)[5].

Do wykrywania egzoksiężyców może być użytych kilka sposobów podobnych do tych, jakie są stosowane przy wykrywaniu planet pozasłonecznych, na przykład:

Potencjalne egzoksiężyce

  • MOA-2011-BLG-262 (obiekt egzoplaneta-egzoksiężyc)[10]
  • naturalny satelita egzoplanety Kepler-1625b[11][12]
  • naturalny satelita egzoplanety WASP-49b[13][14]

Przypisy

  1. ↑ C. G. Tinney i inni. The Anglo-Australian Planet Search. XXI. A Gas-giant Planet in a One Year Orbit and the Habitability of Gas-giant Satellites. „The Astrophysical Journal”. 732 (1), 2011. [dostęp 2012-01-30]. (ang.). 
  2. ↑ David M.D.M. Kipping David M.D.M., Transit timing effects due to an exomoon, „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”, 392 (1), 2008, s. 181-189, DOI: 10.1111/j.1365-2966.2008.13999.x, arXiv:0810.2243 [astro-ph]  (ang.).
  3. ↑ J. Voisey: Exomoons? Kepler's On The Hunt. Universe Today, 2012-01-06. [dostęp 2012-01-06]. (ang.).
  4. ↑ Hunt for Exomoons with Kepler. cfa.harvard.edu. [dostęp 2013-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-30)]. (ang.).
  5. ↑ Robin M. Canup, William R. Ward: A common mass scaling for satellite systems of gaseous planets. Nature, 2006-05-26. [dostęp 2012-01-06]. (ang.).
  6. ↑ CheonghoCh. Han CheonghoCh., WonyongW. Han WonyongW., On the Feasibility of Detecting Satellites of Extrasolar Planets via Microlensing, „The Astrophysical Journal”, 580 (1), 2002, s. 490-493, DOI: 10.1086/343082, arXiv:astro-ph/0207372 [dostęp 2017-01-14]  (ang.).
  7. ↑ A.A. Simon A.A., K.K. Szatmary K.K., G.M.G.M. Szabo G.M.G.M., Determination of the size, mass, and density of "exomoons" from photometric transit timing variations, „Astronomy & Astrophysics”, 470 (2), 2007, s. 727-731, DOI: 10.1051/0004-6361:20066560, arXiv:0705.1046 [astro-ph] [dostęp 2017-01-14]  (ang.).
  8. ↑ J.J. Cabrera J.J., J.J. Schneider J.J., Detecting companions to extrasolar planets using mutual events, „Astronomy & Astrophysics”, 464 (3), 2007, s. 1133-1138, DOI: 10.1051/0004-6361:20066111, arXiv:astro-ph/0703609 [dostęp 2017-01-14]  (ang.).
  9. ↑ Karen M.K.M. Lewis Karen M.K.M., Penny D.P.D. Sackett Penny D.P.D., Rosemary A.R.A. Mardling Rosemary A.R.A., Possibility of Detecting Moons of Pulsar Planets Through Time-of-Arrival Analysis, „The Astrophysical Journal Letters”, 685 (2), 2008, s. L153-L156, DOI: 10.1086/592743, arXiv:0805.4263 [astro-ph] [dostęp 2017-01-14]  (ang.).
  10. ↑ John Moll: Astronomowie twierdzą, że odkryli pierwszy egzoksiężyc. tylkonauka.pl, 26 grudnia 2013. [dostęp 2018-10-04].
  11. ↑ Mariusz Błoński: Odkryto pierwszy egzoksiężyc?. Kopalnia Wiedzy, 2018-10-04. [dostęp 2018-10-04].
  12. ↑ Rafał Grabiański: Naukowcy przedstawiają dowody na pierwszy odkryty egzoksiężyc. Urania – Postępy Astronomii, 2018-10-03. [dostęp 2018-10-04].
  13. ↑ Radek Kosarzycki: Wulkanicznie aktywny egzoksiezyc krążący wokół WASP-49?. Puls Kosmosu, 2019-08-30. [dostęp 2019-09-01].
  14. ↑ Passant Rabie: Scientists May Have Found a Volcanic Exomoon That Darth Vader Could Call Home WASP-49. Space.com, 2019-08-31. [dostęp 2019-09-01].

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Egzoksiężyc
Zobacz hasło egzoksiężyc w Wikisłowniku
  • Strona domowa Davida Kippinga – astronoma zajmującego się poszukiwaniem egzoksiężyców (ang.)