Ewangelia Filipa

Ewangelia Filipa (tytuł oryg.: Peuaggelion pkata Philippos) – tekst gnostycki zaliczający się do apokryfów, znaleziony w Egipcie wśród wczesnochrześcijańskich tekstów odkrytych w Nag Hammadi w 1945 r. Rękopis jest datowany na około 350 n.e., ale oryginalny tekst jest o wiele starszy, możliwie z drugiego stulecia naszej ery[1].

Nie jest to narracja o życiu Jezusa, tak jak Ewangelie kanoniczne, ani też zbiór wypowiedzi Jezusa, jak Ewangelia Tomasza. Ewangelia Filipa składa się ze zdań o treści duchowej, wypowiedzi, przypowieści Jezusa i polemik duchowych. Są one zbiorem nauk wczesnochrześcijańskich, czymś w rodzaju katechizmu, przeznaczonego dla neofitów, przygotowujących się na przyjęcie do Kościoła. Tekst jest jednym z najstarszych z opisami "sakramentów", które były praktykowane we wspólnocie chrześcijańskiej w drugim stuleciu naszej ery[2]. W swojej treści wyraźnie nawiązuje do Ewangelii Tomasza. Do naszych czasów Ewangelia Filipa zachowała się w języku koptyjskim (Nag Hammadi Codex II), jako tłumaczenie wcześniejszego tekstu greckiego. Teologia Ewangelii Filipa jest podobna do szkoły Walentyna Egipcjanina, gnostyka ur. około 100 n.e.[3]

Źródło Ewangelii

Według Wesleya Isenberga[4] i Hansa-Martina Schenke[5] tekst najprawdopodobniej powstał we wspólnocie w Syrii, w drugim stuleciu naszej ery. Zawiera on wiele wątków teologicznych, które przewijają się w nauce Walentyna Egipcjana, (100-160 n.e., biskup i teolog). Według Epifanesa był on kandydatem na biskupa Rzymu, później założył własną szkołę w Aleksandrii. Autorem Ewangelii albo jej redaktorem mógł być uczeń Walentyna. Możliwe, iż tekst miał kilku autorów i był kilkakrotnie redagowany. Hugo Ludhaug[6] zaprzecza teorii „walentyńskiej” i uważa, iż tekst powstał później, w czwartym wieku w Egipcie, i przedstawia ortodoksyjne poglądy Cyryla z Aleksandrii. Z kolei Elaine Pagels[7] sugeruje, żeby uznać Ewangelię Filipa za niezależny dokument, niemający nic wspólnego z żadnym z wymienionych środowisk. Chociaż są w nim „gnostyckie” wpływy, jego teologia niewiele różni się od nauczania Klemensa Aleksandryjskiego i Orygenesa.

Zobacz też

  • Gnostycyzm
  • Ewangelia Tomasza
  • Ewangelia Marii Magdaleny

Przypisy

  1. ↑ JamesJ. Robinson JamesJ., The Nag Hammed Library in English, 1977 .
  2. ↑ PaulP. Kieniewicz PaulP., Ewangelia Filipa, 2020 .
  3. ↑ EinarE. Thomassen EinarE., The Spiritual Seed - Church of the Valentinians, 2008 .
  4. ↑ WesleyW. Isenberg WesleyW., The Gospel of Philip, w Nag Hammadi Library, Ed. J. Robinson, 1977 .
  5. ↑ Hans-MartinH.M. Schenke Hans-MartinH.M., New Testament Apocrypha, Vol 1, Ed Wilhelm Schneemelcher, 1991 .
  6. ↑ HugoH. Lundhaug HugoH., Begotten, not made to arise in this flesh: The Post-Nicene soteriology of the Gospel of Philip, Beyond the Gnostic Gospels: Studies Building on the Work of Elaine Pagels, edited by Eduard Iricinschi, 2013 .
  7. ↑ ElaineE. Pagels ElaineE., Ritual in the Gospel of Philip, Nag Hammadi Library after 50 years, ed.J. Turner, 1977 .

Linki zewnętrzne

  • Ewangelia Filipa z komentarzem
  • Ewangelia Filipa Published in August 2007 by New Atlanteans ISBN 978-1-8975-1013-1 (pol.)
  • Theology Website Gospel of Philip. theologywebsite.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-21)].: translation and complete introduction by Wesley W. Isenberg
  • Ewangelia Filipa, Tekst i Komentarz opracował Paul Kieniewicz, 2020 ISBN 978-83-957377-3-2
  • p
  • d
  • e
Kodeks I
Kodeks II
Kodeks III
Kodeks IV
  • Apokryf Jana (dublet)
  • Święta Księga Wielkiego Niewidzialnego Ducha (dublet)
Kodeks V
Kodeks VI
Kodeks VII
Kodeks VIII
Kodeks IX
Kodeks X
Kodeks XI
Kodeks XII
Kodeks XIII
  • Britannica: topic/Gospel-of-Philip
  • Universalis: evangile-de-philippe