Head-Smashed-In Buffalo Jump

Ten artykuł od 2022-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

"Urwisko Bizonów"
Head-Smashed-In Buffalo Jump^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Bizonia skocznia "zmiażdżonej głowy"
Państwo	Kanada
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	VI
Numer ref.	158
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1981 na 5. sesji
Położenie na mapie Alberty "Urwisko Bizonów" Head-Smashed-In Buffalo Jump
Położenie na mapie Kanady "Urwisko Bizonów" Head-Smashed-In Buffalo Jump
49°42′19,2″N 113°39′12,6″W/49,705333 -113,653500
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Head-Smashed-In Buffalo Jump - obszar chroniony o znaczeniu historycznym, położony u stóp Gór Skalistych, 18 km na północny zachód od Fort Macleod w kanadyjskiej prowincji Alberta. Przez co najmniej 5,5 tys. lat miejsce wykorzystywane przez ludy tubylcze Ameryki Północnej do zabijania bizonów przez zapędzanie ich nad 10-metrowe urwisko.

Historia

Przez wiele poprzednich stuleci Indianie Czarne Stopy podczas polowań pędzili bizony z odległych o ok. 3 km na zachód pastwisk w Porcupine Hills, wzdłuż wytyczających szlak ku przepaści setek kopców, a następnie oprawiali zabite zwierzęta w pobliskich obozach. Nazwa tego miejsca w języku siksika - Estipah-skikikini-kots (w wolnym przekładzie "Miejsce zmiażdżonej głowy") - odnosi się do plemiennej legendy o młodym wojowniku, który chciał obejrzeć z dołu spadające w przepaść bizony i sam zginął, zmiażdżony przez ich ciała.

Urwisko – w części wykorzystywanej przez Indian jako pułapka – ma ok. 300 m długości i wznosi się obecnie ok. 10 m nad równiną poniżej (pozostała część urwiska jest nawet kilkakrotnie wyższa). Pokłady kości u stóp urwiska sięgają 10-12 m głębokości, czyli kiedyś było ono ok. dwukrotnie wyższe. Tubylcy przestali je wykorzystywać w XIX wieku, po pojawieniu się tam przybyszów z Europy. Po raz pierwszy opisano je naukowo w latach 80. XIX w., a w 1938 r. przebadali je naukowcy z Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej.

W 1968 r. władze Kanady utworzyły tam Narodowe Miejsce Historyczne, a w 1979 r. – Historyczne Miejsce Prowincji. W 1981 r. obszar ten został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako świadectwo prehistorii i zwyczajów rdzennych ludów Kanady.

Edukacja

W zbudowane z piaskowców urwisko wkomponowano warty 10 mln dolarów ośrodek edukacyjny Head-Smashed-In. Na pięciu poziomach ośrodka omawia się ekologię, mitologię, styl życia, kulturę i technikę okolicznych grup tubylczych, zestawiając je z dostępnymi danymi archeologicznymi, prezentowanymi zarówno z tradycyjnego punktu widzenia tubylców, jak i zgodnie z naukowymi teoriami archeologów.

Muzealny ośrodek oferuje ponadto noclegi pod tipi i warsztaty edukacyjne na temat tradycyjnej kultury ludów tubylczych (wyrób mokasynów, bębnów, itp.) Odbywają się tam też cykliczne imprezy i festiwale indiańskie, w tym bożonarodzeniowy festiwal Heritage Through My Hands (ang. Dziedzictwo we własnych rękach).

Linki zewnętrzne

• UNESCO: Head-Smashed-In Buffalo Jump (ang.)
• Head-Smashed-In Buffalo Jump Interpretive Centre (ang.)
• Alberta: Head-Smashed-In Buffalo Jump. cd.gov.ab.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-28)]. (ang.)