Helena Sierakowska

Helena Lubomirska

Szreniawa bez Krzyża

Rodzina

Lubomirscy herbu Szreniawa bez Krzyża

Data i miejsce urodzenia

25 sierpnia 1886
Przeworsk

Data i miejsce śmierci

26 października 1939
Rypin

Ojciec

Andrzej Lubomirski

Matka

Eleonora Hussarzewska

Mąż

Stanisław Sierakowski

Dzieci

Teresa, Adam, Andrzej, Róża, Maria, Wanda, Jadwiga

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Helena Sierakowska, z domu Lubomirska (ur. 25 sierpnia 1886 w Przeworsku, zm. 26 października 1939 w Rypinie) – polska działaczka społeczna i oświatowa na Warmii i Powiślu.

Życiorys

Była córką Andrzeja Lubomirskiego, ordynata przeworskiego, i Eleonory z Hussarzewskich. Odebrała staranne wykształcenie domowe wraz ze znajomością kilku języków obcych. Studiowała również na uniwersytecie w Monachium.

2 marca 1910 wyszła za mąż za hrabiego Stanisława Sierakowskiego, polskiego działacza narodowego w Republice Weimarskiej i III Rzeszy, pierwszego prezesa ZPwN i Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech, posła do sejmu pruskiego.

Matka siedmiorga dzieci: Teresy, Adama (1912-1964), Andrzeja (1914-1995), Róży, Marii, Wandy i Jadwigi. Jedna z jej wnuczek - Izabela została żoną Bohdana Tomaszewskiego.

W 1917 stanęła na czele komitetu, który zbierał dary dla poszkodowanych przez wojnę Polaków z Kongresówki.

Po 1920, gdy w efekcie niekorzystnego dla Polski plebiscytu, Powiśle pozostało w prowincji wschodniopruskiej, dzięki jej staraniom, w 40 niemieckich szkołach na Powiślu wprowadzono lekcje polskiego. Z pomocą innych osób zorganizowała też 15 polskich przedszkoli, do których chodziło 650 polskich dzieci. Była prezesem Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego. Działała w Towarzystwie Ziemianek których została prezeską w 1920 i Towarzystwie Kobiet św. Kingi. W 1933 przeniosła się do Poznania, w 1936 zamieszkała w Osieku koło Brodnicy.

W październiku 1939 została rozstrzelana przez Niemców w zbiorowej egzekucji w lasach Skrwilna. Śmierć poniósł również mąż hrabia Stanisław Sierakowski, którego zamordował w Domu Kaźni w Rypinie Kniefall Hermann - dowódca powiatowy Selbstschutzu w Rypinie, wyższy oficer niemieckiego SS i SD - zadając ciosy nożem w oczy. Córkę Teresę zabił Heinrich Schlieske strzałem w tył głowy (była w zaawansowanej ciąży). W Domu Kaźni prawdopodobnie zamordowany został mąż Teresy - Tadeusz Gniazdowski.

Pośmiertnie (1989) odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Imię Heleny i Stanisława Sierakowskich nosił Zespół Szkół Rolniczych w Kisielicach i w Waplewie Wielkim.

Bibliografia

Biografia w Internetowym PSB
MirosławM. Krajewski MirosławM., W cieniu wojny i okupacji: Ziemia Dobrzyńska w latach 1939–1945, Rypin: Dobrzyński Oddział Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, 1995, ISBN 8308671907, OCLC 750495343 .
MirosławM. Krajewski MirosławM., Dobrzyński słownik biograficzny, Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna, 2002, ISBN 83-88500-35-X, OCLC 830466018 .
Należy postępować, jak należy. Z Izabellą Sierakowską-Tomaszewską rozmawia Magdalena Grzebałkowska, Wysokie Obcasy. Dodatek do Gazety Wyborczej z dnia 16 lutego 2008 roku, ss. 10-18.
Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1983, ISBN 83-211-0411-8