Jarmolińce
 | |||||
| |||||
| Państwo |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | chmielnicki | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy | +380 382 | ||||
| Kod pocztowy | 32100 | ||||
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 49°11′33″N 26°50′23″E/49,192500 26,839722 | |||||
| |||||
 | Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Jarmolińce |
Jarmolińce (ukr. Ярмолинці) – osiedle typu miejskiego na Podolu, dawna stolica rejonu w obwodzie chmielnickim. Dawniej w powiecie płoskirowskim.
Historia
Osada, wzmiankowana w przywileju króla Polski Władysława Jagiełły z 1407, który okoliczne włości nadał Chodce, pochodzącemu z Kroacji. Król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk nadał prawo magdeburskie w 1455[2] (według Bonieckiego, zamienił wieś na miasto[3]). W XVIII–XIX wiekach miasto znane było z manufaktur sukienniczych, garbarni, produkcji maszyn rolniczych i siodeł. Tutejszy klasztor Bernardynów (1761), uchodzący za jeden z piękniejszych na Kresach, zamieniono po 1831 roku na cerkiew prawosławną. W 1780 dobra jarmolińskie kupił Wojciech Ścibor Marchocki.
W zaborze rosyjskim siedziba gminy Jarmolińce(inne języki) w powiecie proskurowskim guberni podolskiej.
Po agresji ZSRR na Polskę w 1939 w Jarmolińcach był więziony Jan Leon Ziółkowski.
Podczas okupacji hitlerowskiej, we wrześniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 6400 osób (w tym większość Żydów z Gródka, Michałpola, z Frampola i Szarówki). W październiku 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali[4].
W 1959 liczyło 6 880 mieszkańców[5].
W 1989 liczyło 9 552 mieszkańców[6].
W 2013 liczyło 7 790 mieszkańców[7].
Zabytki
- Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła(inne języki) z lat 1793–1862
- niezachowany zamek w Jarmolińcach – Korczak-Jarmolińscy zbudowali zamek na planie czworokąta z bastionami w narożach - mający zabezpieczać okolicę przed napadami Tatarów[8][9]. Fragmenty zamku przetrwały do XIX w.[8]
- dwór – od końca XVIII w. miejscowość należała do polskiej rodziny Orłowskich z Jarmoliniec herbu Lubicz. Na przełomie XIX i XX wieku staropolski dwór jarmoliniecki słynął z kolekcji obrazów Juliusza Kossaka, Józefa Chełmońskiego, Aleksandra Orłowskiego, Henryka Siemiradzkiego. Dwór istniał do 1917 r.[2] Po I wojnie światowej Jarmolińce znalazły się w granicach Ukraińskiej SRR.
Urodzeni
- Adrian Baraniecki – polski lekarz, powstaniec styczniowy, działacz społeczny
- Bohdan Kutyłowski – polski adwokat, publicysta i dyplomata, przedstawiciel Polski przy rządzie Ukraińskiej Republiki Ludowej[10]
- Ksawery Orłowski – polski dyplomata
Galeria
-
Pałac Orłowskich -
Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła(inne języki) -
Rondo w centrum miasteczka
Przypisy
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.75
- ↑ a b RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 9: Województwo podolskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 117-125, ISBN 83-04-04268-1, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .
- ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 8. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1905, s. 142.
- ↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1367 .
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
- ↑ a b :: Rzeczpospolita wirtualna - KRESY WSCHODNIE :: [online], archive.ph, 27 kwietnia 2013 [dostęp 2022-07-04] .
- ↑ OlgaO. Plamenytska OlgaO., KULTURNA SPADSHCHYNA 1(10)-, „CULTURAL HERITAGE”, 2017 [dostęp 2022-07-04] .
- ↑ K., Ś. p. Bohdan Kutyłowski (wspomnienie pozgonne), Gazeta Sądowa, 29 kwietnia 1922 [dostęp 2022-10-07] .
Bibliografia
- Jarmolińce, pow. proskurowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 450 .
- Pisarzówka (5), cz. m. Jarmolińce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 227 .
Linki zewnętrzne
- rzeczpospolita.com
- Jarmolińce na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
- p
- d
- e
Osiedla typu miejskiego obwodu chmielnickiego
|
- p
- d
- e
| Miasta |
|
|---|---|
| Osiedla |
|
| Wsie |
|
