Kaliska Kolej Dojazdowa

Kaliska Kolej Dojazdowa

Dane podstawowe
Zarządca	Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych
Tabela SRJP	305
Rozstaw szyn	750 mm
Sieć trakcyjna	brak
Parowóz Kalisko-tureckiej kolei powiatowej w parowozowni Zbiersk, okres międzywojenny
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   0,00 Kalisz Wąskotorowy 3,14 Kokanin 6,40 Borków l. do Russowa 9,07 Czartki l. do Opatówka Wąsk. 11,40 Żelazków 13,92 Goliszew 16,26 Złotniki Wielkie 20,16 Petryki 23,45 Zbiersk 28,38 Korzeniew 29,83 Mycielin Kaliski 34,77 Dzierzbin Kaliski 38,84 Smaszew 40,96 Bibianna 43,52 Piętno 46,64 Grzymiszew 51,32 Słodków 55,10 Turek Aleja 3 Maja 56,67 Turek
Multimedia w Wikimedia Commons

Kaliska Kolej Dojazdowa (KKD), sieć kolei wąskotorowej 750 mm łączącej Opatówek, Russów i Turek z Kaliszem, wybudowana w latach 1914–1917, w 1918 przejęta przez powiat kaliski i przekazana Polskim Kolejom Państwowym

Historia

W roku 1913 zarząd Towarzystwa Akcyjnego Cukrowni i Rafinerii w Zbiersku podjął decyzję o budowie kolei podjazdowej z Opatówka do Zbierska. Pierwsza informacja prasowa o podjęciu prac nad budową pochodzi z 17 maja 1914 – budowę rozpoczęto w rejonie Rożdżał. W tym samym czasie powstało również odgałęzienie do Russowa.

W 1916 niemieckie oddziały kolejowe przedłużyły linię od Zbierska do Turku. W 1917 kolejka została zakupiona przez powiat kaliski, który natychmiast przystąpił do budowy odcinka Borków Stary – Kalisz. Ruch pasażerski na kolejce kaliskiej zainaugurowano 15 października 1918. W okresie międzywojennym kolej funkcjonowała pod firmą Kalisko-Turecka Kolej Powiatowa jako wspólna własność powiatów kaliskiego i tureckiego. Poza przewozami kolejowymi prowadzony był także publiczny transport autobusowy. W 1939 kolejka znalazła się pod zarządem niemieckim. Okres II wojny światowej, pomimo bardzo intensywnej eksploatacji, przetrwała bez zniszczeń, co umożliwiło wznowienie ruchu regularnego natychmiast po przejściu frontu w 1945.

W 1949 nastąpiło przymusowe przejęcie kolejki przez PKP, które zarząd nad Kaliską Koleją Wąskotorową (przemianowaną następnie na Kaliską Kolej Dojazdową) powierzyło początkowo dyrekcji łódzkiej, a następnie poznańskiej. W tym czasie na kolei jako pierwszej w Polsce, wprowadzono do ruchu towarowego wagony transportery, które wyeliminowały kłopotliwy przeładunek ręczny z wagonów normalnotorowych na wąskotorowe. W latach 50. XX w. kolej przewoziła większość materiałów do budowy kompleksu górniczo-energetycznego w Turku. Po rozpoczęciu eksploatacji elektrowni Adamów, koleją transportowany był mazut do elektrowni^[1]. Do roku 1991 prowadzono rozkładowy ruch pociągów pasażerskich na odcinkach: Opatówek – Żelazków, Zbiersk – Turek i Kalisz – Zbiersk. W kwietniu i maju 1994 rozebrano odcinek linii Borków Stary – Kalisz. W 1997 z usług kolejki zrezygnowała Cukrownia Zbiersk. Przewóz towarów w strukturach PKP trwał do końca 2001, po czym została przejęta ponownie przez powiat kaliski (50 km torów oraz ponad 6 ha terenów w Turku). Z chwilą przejęcia kolejki przez samorząd nowym operatorem zostało Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych. W 2002, po sześciu miesiącach przerwy, wznowiono ruch pociągów, początkowo turystyczny, a od lipca również towarowy^[2]. M.in. w ciągu trzech kwartałów 2009 roku przewieziono ponad 43,6 tysiąca ton towarów, głównie kamienia^[3].

Aktualnie^[kiedy?], w okresie letnim, uruchamiane są pociągi turystyczne na odcinku Zbiersk – Petryki, z których w czasie jednego weekendu korzysta 300–500 osób^[4]. Pozostała część linii (odcinek Złotniki – Opatówek) jest w złym stanie technicznym^[5] i nie nadaje się do użytku.

W 2015 roku KKD nieodpłatnie przejął powiat kaliski^[6], który zamierza odtworzyć linię do Opatówka, przerwaną przez brak przejazdu przez drogę wojewódzką w miejscowości Florentyna^[7]. Powiat Turecki od momentu, gdy po reformie PKP w 2001 r. wyłączono ze struktur PKP wszystkie koleje wąskotorowe, zdecydował się nie współfinansować KKD^[1]. Brak współfinansowania przyczynił się do zaniechania kursowania kolei do Turku, a ostatni kurs do Turku odbył się w roku 2006^[8].

W styczniu 2019 roku ruszyła grupa Kaliska Kolej Wąskotorowa – Wolontariat zrzeszająca wolontariuszy przy KKD. W ramach tej grupy organizowane są prace remontowe przy infrastrukturze kolei.

Ruch turystyczny

Zobacz też

• kalisko-mazowiecki okręg przemysłowy
• Kolej Warszawsko-Kaliska
• Opatówek (stacja kolejowa)

Przypisy