Lakszmi : Ikonografia, Formy kultowe, Rodzina i postacie powiązane, Recepcja w literaturze religijnej Wikipedia, wolna encyklopedia

Lakszmi

Lakszmi – w hinduizmie bogini szczęścia, bogactwa i piękna; żona Wisznu, matka Kamy. Uosabia wszelkie powodzenie – także materialne.

Ikonografia

Lakszmi przedstawiana jest zwykle jako piękna, młoda kobieta o czterech rękach, stojąca na lotosie.

Hinduistyczna literatura w następującymi cechami określa boginię Lakszmi:

Asztalakszmi (dewanagari अष्टलक्ष्मी, trl. Aṣṭalakṣmī, Osiem Lakszmi) – to grupa ośmiu wcieleń Lakszmi. Są nimi następujące boginie:

Najpopularniejszy mit opisujący narodziny Lakszmi przedstawiono w Ramajanie – miała się wyłonić jako jeden z cudownych darów podczas ubijania oceanu (amrytamanthana) i olśniła wszystkich bogów swoją urodą.
Lakszmi jest wskazywana jako partnerka boga Wisznu. Jako śakti Wisznu towarzyszy wszystkim jego wcieleniom, np.:
- jako Sita towarzysząca na ziemi Ramie
- jako Radha lub Rukmini towarzysząca na ziemi Krysznie.

We wczesnej mitologii wedyjskiej występuje jako Śri – bogini piękna i pomyślności, w szczególności w związku z władzą królewską.

W brahmanach uznaje się ją także za boginię obdarzającą płodnością i do dzisiaj jest wiązana z patronką zbóż.

Jedno z najważniejszych świąt hinduizmu, podczas którego oddaje się cześć Lakszmi to Diwali (święto świateł, dosł. „rząd lamp”) – obecnie wiązane z powrotem Ramy i Sity z Lanki, zwycięstwa dobra nad złem. W tym dniu członkowie rodziny obdarowują się prezentami. Jest to jedyny dzień, kiedy nie tylko można, ale nawet trzeba uprawiać hazard. Wypada mniej więcej na przełomie października i listopada (datę wylicza się według dni księżycowych – tithi).
Inne ważne, ogólnoindyjskie święto, to Lakszmipudźa (dosł. „cześć Laszkmi”), obchodzone na przełomie września i października. Jest to dzień zakończenia roku finansowego, wtedy właśnie w domach kupieckich zakłada się i święci nowe księgi handlowe.

↑ Przeżytki matriarchatu w okresach późniejszych / Purany. W: Zygmunt Krzak: Od matriarchatu do patriarchatu. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2007, s. 335. ISBN 978-83-7436-136-1.