Legion Waloński
 | Ten artykuł od 2023-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
 Chorągiew jednej z kompanii Legionu (1942) | |
| Historia | |
| Państwo |
|
|---|---|
| Sformowanie | 1941 |
| Rozformowanie | 1943 (przekształcony w 28 Ochotniczą Dywizję Grenadierów Pancernych SS) |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | Georges Jacobs |
| Ostatni | Lucien Lippert |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa | |
Legion Waloński (niem. Wallonische Legion, fr. Légion Wallonie) – kolaboracyjna ochotnicza formacja wojskowa złożona z belgijskich Walonów w służbie III Rzeszy podczas II wojny światowej.
Geneza
Utworzenie Legionu Walońskiego wiąże się nierozerwalnie z osobą przywódcy ruchu reksistów Leona Degrelle’a. Był on zwolennikiem zachowania neutralności przez Belgię w przewidywanej kampanii wojennej Niemiec przeciwko Francji. Po zajęciu ojczyzny przez wojska niemieckie w maju 1940, nie podjął początkowo współpracy z okupantami. Dopiero groźba rozbicia jedności terytorialnej Belgii w wyniku haseł wysuwanych przez popierane przez Niemców flamandzkie ugrupowanie separatystyczne pod nazwą Niemiecko-Flamandzki Związek Pracy (DeVlag) skłoniła go do zmiany stosunku do III Rzeszy.
Formowanie Legionu
Po ataku wojsk niemieckich na ZSRR 22 czerwca 1941, L. Degrelle przedstawił pomysł sformowania walońskiej jednostki wojskowej do walki z Sowietami. Zamierzał w ten sposób przekonać Niemców do swoich haseł. Jednakże pod jego nieobecność, kiedy przywódca reksistów wyjechał do okupowanego Paryża, organizatorem formacji został z inicjatywy Niemców Fernand Rouleau, komendant bojówek reksistowskich Formations de Combat. Ich członkowie zasilili w przeważającej części formowaną jednostkę wojskową. Po powrocie L. Degrelle’a do Brukseli nie został on dopuszczony do odzyskania przywództwa politycznego nad nią, w związku z tym wstąpił do Legionu jako szeregowiec, gdyż wobec braku doświadczenia wojskowego nie mógł zostać oficerem, k†orym został po roku za zasługi na polu walki[1]. Już na początku lipca tego roku został utworzony Corps Franc Wallonie, przemianowany jeszcze w tym miesiącu na Légion Belge Wallonie. Formacja otrzymała ostatecznie nazwę Légion Wallonie. Pod koniec sierpnia weszła ona w skład Wehrmachtu jako Wallonische Infanterie Bataillon 373. Składał się on z czterech kompanii. Liczył ok. 860 żołnierzy. Nosili oni niemieckie mundury wojskowe z tarczą w kolorach Belgii na ramieniu. Było wśród nich kilkunastu białych Rosjan. Ponadto L. Degrelle wymusił na Niemcach zgodę na włączenie w szeregi Legionu kapelana wojskowego, którym został ksiądz Georges Sales z parafii w Clervaux. Na czele Legionu stanął kpt. Georges Jacobs, emerytowany oficer b. belgijskich wojsk kolonialnych. Szkolenie wojskowe miało miejsce w obozie ćwiczebnym w Meseritz w Brandenburgii w okresie wrzesień-październik. Walonowie złożyli tam przysięgę wojskową na wierność Adolfowi Hitlerowi, po czym na początku listopada 1941 trafili przez Generalne Gubernatorstwo na Ukrainę.
Działania wojenne
Do grudnia Walonowie brali udział w operacjach antypartyzanckich. W tym czasie niemieckie dowództwo lekceważąco podchodziło do bojowych walorów Legionu, uważając go za formację bardziej politycznego charakteru, niż wojskowego i przydzielając jej mało istotne zadania. W listopadzie 1941 Walonowie przybyli w rejon Dniepropietrowska na okupowanej Ukrainie, gdzie zostali początkowo przydzieleni 101. leichte Division[2]. Stosunek Niemców do Legionu stał się na tyle negatywny, że jego żołnierzom została odebrana cała ciężka broń, przekazana następnie niemieckim jednostkom frontowym. W tej sytuacji omal nie doszło do buntu[potrzebny przypis]. W odpowiedzi Niemcy nowym dowódcą Legionu mianowali kpt. Pierre’a Pauly, zawodowego oficera dyplomowanego b. armii belgijskiej, a do sztabu Legionu został dołączony niemiecki oficer łącznikowy. W lutym tego roku formacja została podporządkowana niemieckiej 100. leichte Division[2]. W ciężkich zimowych warunkach toczyła zacięte walki z próbującymi przerwać linię frontu oddziałami Armii Czerwonej. Szczególnie ciężki charakter miały walki obronne o wieś Gromowaja Bałka. Po jej utracie Walonowie dom po domu odbili stracone pozycje. W ich wyniku liczebność Legionu została zredukowana o niemal 1/3 stanu początkowego. Z 22 oficerów pozostało dwóch. Z drugiej jednak strony niemieckie dowództwo doceniło męstwo formacji, co znacznie podniosło morale walońskich żołnierzy. 33 żołnierzy Legionu zostało odznaczonych Krzyżem Żelaznym. W marcu dowództwo objął kpt. Georges Tchekoff, biały Rosjanin, b. oficer rosyjskiej marynarki wojennej, zaś na początku kwietnia – kapitan Lucien Lippert. Przybyły uzupełnienia z Belgii w postaci nowych ochotników reksistowskich. W maju L. Degrelle awansował na stopień porucznika. Legion przydzielono wówczas niemieckiej 68. Infanterie Division, zaś w czerwcu – 97. Gebirgsjäger Division. Od lipca Walonowie walczyli nad Donem, ponosząc duże straty. Za wspólne walki z dywizją górską weterani wehrmachtowskiego 373. Batalionu Walońskiego mieli prawo do noszenia odznaki wojsk górskich w postaci szarotki. Jesienią trafili na północny Kaukaz, gdzie ochraniali linie zaopatrzeniowe, uczestnicząc jedynie w niewielkich starciach. W grudniu 1942 zostali wycofani do Bawarii, gdzie dokonano reorganizacji, uzupełniono stany osobowe. W styczniu 1943 brała udział w wiecu w Pałacu Sportów w Brukseli celem propagowania swoich idei i nakłonienia nowych ochotników. W czerwcu 1943 jako Brygada szturmowa "Walonia" w sile ok. 1600 żołnierzy zostaje wcielona do Waffen-SS. W listopadzie 1943 brygada jest na południowym foncie wschodnim w składzie 5 Dywizji Pancernej SS „Wiking”. Leon Degrelle nawiązał przyjaźń z jej dowódcą SS-Obergruppenführerem Felixem Steinerem, będąc pod wrażeniem etosu Waffen-SS. Brali udział w przebijaniu się z czerkaskiego kotła w lutym 1944, gdzie wykazali się ponadprzeciętnym męstwem. Po śmierci Lipperta dowództwo brygady przejmuje Degrelle. Z około dwóch tysięcy ludzi przybyłych w listopadzie 1943 nad Dniepr, po wyjściu z kotła 18 lutego 1944 pozostało w brygadzie 632 żołnierzy (straty bezpowrotne sięgają 35%. Procentowo były to największe straty poniesione przez jednostki, które uczestniczyły w czerkaskiej epopei. 20 lutego 1944 Leon Degrelle został odznaczony osobiście przez Hitlera Krzyżem Rycerskim za dotychczasowe dokonania jego i jego Brygady, a jednostka zostaje wycofana z frontu celem ponownego uzupełnienia stanów osobowych i reorganizacji. W tym czasie brygada zostaje przemianowana na 5 Brygadę szturmową SS i przechodzi reorganizację i szkolenie na poligonie w Dębicy.
Końcowy okres działań
Na wyróżniający się w ciężkich walkach Legion Waloński zwrócił też uwagę Reichsführer SS Heinrich Himmler. W rezultacie w październiku 1944 po udziale w obronie Dorpatu w składzie III Korpusu SS resztki brygady skierowano w okolice Hanoweru celem przeorganizowania w 28 Ochotniczą Dywizję Grenadierów Pancernych „Wallonien"[1]. Kadra zostaje uzupełniona przez nabór nowych ochotników, w większości reksistów, a także Niemców. W grudniu 1944 skierowana do odwodów na froncie zachodnim w czasie kontrofensywy w Ardenach. 30 stycznia 1945 dywizja uzupełniona do 4 tys. ludzi zostaje przeniesiona w okolice Stargardu i podporządkowana III Korpusowi Pancernemu SS w składzie 11 Armii. Luty 1945 w czasie operacji zaczepnej 11 Armii na Pomorzu Zachodnim dywizja podlega dowództwu XXXIX Korpusu Pancernego. W marcu 1945 podczas walk w okolicy Szczecin-Dąbie w składzie 3 Armii Pancernej liczebność ""Walonii"" spada do 1200 ludzi, a w kwietniu, podczas obrony linii Odry dywizja liczy ok. 700. W maju 1945 resztki dywizji kapitulują w Szlezwiku-Holsztynie i Brandenburgii.
Podczas walk od 1941 do 1945 z sześciu tysięcy ochotników poległo 2500, 83% zostało rannych jedno- bądź wielokrotnie. Z ośmiuset pierwszych ochotników z 1941 zaledwie trzech przeżyło do końca wojny.
Skład organizacyjny
- Dowódca – kpt. Georges Jacobs (do stycznia 1942 r.), kpt. dypl. Pierre Pauly (do marca 1942 r.), kpt. Georges Tchekoff (do kwietnia 1942 r.), kpt. Lucien Lippert
- 1 kompania – d-ca kpt. Albert van Damme
- 2 kompania – d-ca kpt. Willy Heyvaert
- 3 kompania – d-ca kpt. Georges Tchekoff
- 4 kompania – d-ca kpt. René Duprés (do śmierci 1 grudnia 1941 r.), baron kpt. Robert Sloet d'Oldruytenborggh
Rewizjonizm
Obrońcy Legionu Walońskiego twierdzą, że nie jest on odpowiedzialny za popełnienie żadnych zbrodni wojennych. Twierdzą też, że Walonowie nie wiedzieli o zbrodniach popełnianych przez Niemców i uważali swoją walkę w Legionie za antykomunistyczną krucjatę przeciwko bolszewizmowi, nie zaś za szerzenie ideologii nazistowskiej. Zwalczanie partyzantki w listopadzie-grudniu 1942 na okupowanych terenach ZSRR traktowali, jako zwalczanie band zbrojnych walczących niezgodnie z prawem wojennym.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Historia Legionu Walońskiego (jęz. angielski)
- Historia Legionu Walońskiego i dalszych jednostek wojskowych złożonych z Walonów w służbie III Rzeszy (jęz. angielski)
