Marian Bełc

Marian Bełc
7 zwycięstw
Ilustracja
podporucznik pilot podporucznik pilot
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1914
Paplin

Data i miejsce śmierci

27 sierpnia 1942
Babdown Farm, Wielka Brytania

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
Armée de l’air
RAF

Jednostki

4 pułk lotniczy
143 eskadra myśliwska
5 pułk lotniczy
152 eskadra myśliwska
I Klucz Kominowy (Kr)
dywizjon 303

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

kampania wrześniowa
kampania francuska
bitwa o Anglię
Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941, czterokrotnie) Medal Lotniczy (dwukrotnie) Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej (Wielka Brytania)
Multimedia w Wikimedia Commons

Marian Bełc (ur. 27 stycznia 1914 w Paplinie, zm. 27 sierpnia 1942 w Babdown Farm) – podporucznik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, kawaler Orderu Virtuti Militari, as myśliwski.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jana i Antoniny z domu Trukawka. Miał czworo rodzeństwa: Henryka, Klarę, Janinę oraz Marię. Szkołę powszechną ukończył w Jeruzalu. Ukończył kurs pilotażu w ramach Lotniczego Przysposobienia Wojskowego na lotnisku w Lublinku pod Łodzią. Od 2 listopada 1934 roku służył w 4 pułku lotniczym w Toruniu. Jesienią 1937 roku został przeniesiony do 5 pułku lotniczego w Wilnie, gdzie służył w 152 eskadrze myśliwskiej. Po wybuchu wojny eskadra została przydzielona do Armii „Modlin”. W czasie służby w 152 eskadrze Marian Bełc zestrzelił 3 września w rejonie Ciechanowa jeden samolot niemiecki – Messerschmitta Bf 110[1][a].

Po napadzie ZSRR na Polskę razem z pilotami eskadry Bełc ewakuował się do Rumunii. Za udział w kampanii wrześniowej został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych[3]. Został internowany, ale udało mu się uciec. Z Rumunii, na pokładzie statku „Patris”, przedostał do Francji. We Francji służył w polskim kluczu w Armée de l’air (I/55 Groupe de Chasse et de Défense) pod dowództwem majora Zdzisława Krasnodębskiego. W kluczu służyli m.in. Jan Zumbach oraz Stanisław Karubin[4]. Po upadku Francji piloci zostali ewakuowani z Bordeaux i drogą morską znaleźli się w Wielkiej Brytanii[5].

Wszyscy piloci z klucza Krasnodębskiego razem ze swoim dowódcą znaleźli się 2 sierpnia 1940 roku w podstawowym składzie formującego się dywizjonu 303[6] (Bełc otrzymał numer służbowy RAF P-1901[7]). 8 sierpnia przy podejściu do lądowania rozbił swego Hurricana[8]. Powodem wypadku była utrata przytomności z powodu pęknięcia wrzodu w nosie[9]. W czasie służby w jednostce brał udział w bitwie o Anglię, gdzie zestrzelił w sumie 5 samolotów, pierwsze zestrzelenie zaliczył 18 września, kiedy to wziął udział w grupowym zestrzeleniu Dorniera Do 215, zaliczono mu 1/8 zwycięstwa[10]. 26 września uzyskał pierwsze samodzielne zestrzelenie nad Wielką Brytanią[11], tego samego dnia był zmuszony lądować przymusowo na uszkodzonym Hurricanie[12]. 30 września osłonił przed ostrzelaniem w powietrzu angielskiego pilota, który uratował się na spadochronie[13][14]. 27 października 1940 roku, po powrocie z lotu patrolowego, rozbił samolot przy podejściu do lądowania. W zapadającym zmierzchu zbyt twardo przyziemił i uszkodził podwozie swego myśliwca[15]. Został wysłany do wojennej Szkoły Podchorążych, po jej ukończeniu został 21 maja 1941 roku mianowany podporucznikiem[16]. Ostatnie, siódme zwycięstwo powietrzne, odniósł 24 października 1941 roku[2].

W 1942 roku po wykonaniu tury lotów bojowych został przeniesiony do jednostki szkoleniowej na kurs dla instruktorów (58 Operational Training Unit). 27 sierpnia 1942 roku w czasie lotu szkoleniowego z F/Lt Mauricem H. Holderem, przy podchodzeniu do lądowania ich samolot Miles Master III (nr W8664) rozbił się na skutek błędnie wykonanego manewru. Obaj piloci zginęli na miejscu[17]. Marian Bełc pochowany został na cmentarzu Northwood w Londynie, grób nr 267, działka H[18].

Życie prywatne

Marian Edward Bełc odbiera Distinguished Flying Cross przyznany zmarłemu ojcu

15 kwietnia 1941 roku ożenił się z Audrey z domu Stephenson, pochodzącej z Bucksburst w Aberdeenshire w Szkocji. 27 października 1941 roku urodził się ich syn Marian Edward[19]. 21 września 1942 roku, już po śmierci Bełca, wdowa i syn odebrali przyznany Polakowi Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej[20].

Ordery i odznaczenia

Zestrzelenia

Na "liście Bajana" zajmuje 24. pozycję z 7 zestrzeleniami pewnymi[21].

zestrzelenia pewne:

  • Bf 110 – 3 września 1939 (pilotował P.11c)
  • 1/8 Do 215 – 18 września 1940[b]
  • Bf 109 – 26 września 1940 (pilotował Hurricane'a I RF-U V6673)
  • Bf 110 – 5 października 1940 (pilotował Hurricane'a I RF-M V7235)
  • Bf 109 – 7 października 1940 (pilotował Hurrican'e I RF-O L2099, według niektórych źródeł zestrzelił brata słynnego Wernera Möldersa – Victora Möldersa z JG 51[c]
  • Bf 109 – 24 czerwca 1941 (pilotował Spitfire'a IIB RF-Y P8531)
  • Bf 109 – 28 czerwca 1941 (pilotował Spitfire'a IIB RF-Y P8531, w drodze powrotnej do Anglii razem z Kołaczkowskim ostrzelali niemieckie lotnisko)
  • Bf 109 – 24 lipca 1941 (pilotował Spitfire'a VB RF-S AB824)

Upamiętnienie

W 2014 roku imię Mariana Bełca otrzymało gimnazjum w Jeruzalu[24]. Obecnie jego imię nosi szkoła podstawowa w Jeruzalu[25].

Uwagi

  1. ↑ W literaturze lotniczej podawane jest również, że zestrzelonym samolotem był Messerschmitt Bf 109[2]
  2. ↑ Zaliczone przez komisję Bajana jako zwycięstwo grupowe[22]
  3. ↑ Nie jest to jednoznacznie rozstrzygnięte, Richard King przypisuje to zestrzelenie Marianowi Pisarkowi[23]

Przypisy

  1. ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 135.
  2. ↑ a b Gretzyngier, Matusiak, Zieliński 2012 ↓, s. 22.
  3. ↑ Cumft, Kujawa 1989 ↓, s. 25.
  4. ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 71.
  5. ↑ Gretzyngier, Matusiak, Zieliński 2012 ↓, s. 21.
  6. ↑ Zieliński 2003 ↓, s. 10.
  7. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 88.
  8. ↑ Sojda, Śliżewski, Hodyra 2016 ↓, s. 143.
  9. ↑ King 2014 ↓, s. 51.
  10. ↑ Sojda, Śliżewski, Hodyra 2016 ↓, s. 397.
  11. ↑ Zieliński 2003 ↓, s. 12.
  12. ↑ King 2014 ↓, s. 255.
  13. ↑ Zieliński, Matusiak, Gretzyngier 2015 ↓, s. 21.
  14. ↑ Sojda, Śliżewski, Hodyra 2016 ↓, s. 476.
  15. ↑ King 2014 ↓, s. 334.
  16. ↑ Zieliński 2005 ↓, s. 16.
  17. ↑ Zieliński 1994 ↓, s. 47.
  18. ↑ Marian Bełc. Niebieska Eskadra. [dostęp 2021-01-23]. (pol.).
  19. ↑ zdjęcie żony i syna
  20. ↑ King 2014 ↓, s. 384.
  21. ↑ „Lista Bajana”. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2021-01-23]. (pol.).
  22. ↑ King 2014 ↓, s. 415.
  23. ↑ King 2014 ↓, s. 418.
  24. ↑ Gimnazjum w Jeruzalu ma patrona. Skierniewice nasze miasto. [dostęp 2021-01-23]. (pol.).
  25. ↑ Szkoła Podstawowa im. ppor. pilota Mariana Bełca w Jeruzalu. Szkoła Podstawowa w Jeruzalu. [dostęp 2021-01-23]. (pol.).

Bibliografia

  • Olgierd Cumft, Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich poległych, zmarłych i zaginionych 1939–1946. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07329-5. OCLC 21519956.
  • Robert Gretzyngier, Wojtek Matusiak, Józef Zieliński: Asy lotnictwa polskiego ; Polish air force aces. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2012. ISBN 978-83-11-12394-6. OCLC 812724186.
  • Richard King: Dywizjon 303. Walka i codzienność. Wydawnictwo RM, 2014. ISBN 978-83-7773-324-0. OCLC 898278760.
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  • Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7. OCLC 830072566.
  • Grzegorz Sojda, Grzegorz Śliżewski, Piotr Hodyra: Ci cholerni Polacy! : Polskie Siły Powietrzne w Bitwie o Anglię. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2016. ISBN 978-83-7020-625-3. OCLC 1004941915.
  • Grzegorz Śliżewski: Gorzka słodycz Francji : polscy piloci myśliwscy wiosny 1940. Warszawa ; Piekary Śląskie: ZP Wydawnictwo - ZP Grupa, 2010. ISBN 978-83-61529-42-2. OCLC 750525221.
  • Józef Zieliński: 303 Dywizjon Myśliwski Warszawski im. Tadeusza Kościuszki. Warszawa: Bellona, 2003. ISBN 83-11-09630-9. OCLC 830493548.
  • Józef Zieliński: Asy polskiego lotnictwa. Warszawa: Agencja lotnicza ALTAIR, 1994. ISBN 83862172. OCLC 34751125.
  • Józef Zieliński: Lotnicy polscy w Bitwie o Wielką Brytanię. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MH, 2005. ISBN 83-906620-4-3. OCLC 838825949.
  • Józef Zieliński, Wojtek Matusiak, Robert Gretzyngier: Polscy lotnicy polscy w Bitwie o Anglię. Warszawa: Bellona, 2015. ISBN 978-83-11-13984-8. OCLC 924759692.

Linki zewnętrzne

  • The Battle of Britain London Monument - The Airmen's Stories - Sgt Marian Belc. [dostęp 2012-06-18]. (ang.).
  • Zbigniew Charytoniuk, Wojciech Zmyślony: Marian Bełc - życiorys. [dostęp 2013-02-23]. (pol.).
  • Marian Bełc - odznaczenia. [dostęp 2012-06-18]. (ang.).
  • VIAF: 6281152080604907230007
  • NUKAT: n2018122429
  • WorldCat: viaf-6281152080604907230007