Nasosznikowate

Pholcidae^[1]

C. L. Koch, 1850

Okres istnienia: 53 mln lat temu–dziś

PreꞒ

Ꞓ

207/0

53/0

Nasosznik trzęś (Pholcus phalangioides)

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Infrarząd

Araneomorphae

(bez rangi)

Haplogynae

Rodzina

nasosznikowate

Zasięg występowania

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Nasosznikowate (Pholcidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae. Jest jedną z najbardziej zróżnicowanych grup współczesnych pająków; obejmuje dużą liczbę przeważnie tropikalnych sieciowych pająków^[2]. Według The World Spider Catalog Normana Platnicka z 2012 roku należy do niej 90 rodzajów obejmujących 1288 gatunków^[3]. W Polsce występują trzy gatunki - nasosznik trzęś (Pholcus phalangioides), nasosznik drobny (Pholcus opilionoides) i Psilochorus simoni^[4]. Według analiz przeprowadzonych przez Hubera (2011) rodzinę można podzielić na pięć monofiletycznych podrodzin:Ninetinae, Arteminae, Modisiminae, Smeringopinae i Pholcinae^[5].

Większość nasosznikowatych to niewielkie pająki o zaokrąglonym głowotułowiu i bardzo wydłużonych odnóżach, u niektórych gatunków dwudziestokrotnie przekraczających długość tułowia. Nasosznikowate mają sześcioro lub ośmioro oczu – ułożone po trzy po bokach głowotułowia. Pomiędzy nimi, na przodzie głowotułowia, znajduje się kolejna para, nieobecna u gatunków mających sześcioro oczu^[6].

Zdecydowana większość nasosznikowatych buduje sieci łowne – przeważnie nieregularne trójwymiarowe, jednak sieci mające bardziej regularne kształty również są spotykane. Samice składają niewiele jaj, niekiedy poniżej dziesięciu. Nie tworzą kokonów, lecz noszą jaja w szczękoczułkach. Często kontynuują opiekę nad młodymi pająkami po ich wykluciu^[6].

Nasosznikowate występują w bardzo zróżnicowanych niszach ekologicznych – od pustyń po lasy deszczowe, jednak najbardziej zróżnicowane są w regionach tropikalnych^[6]. Najstarszym znanym przedstawicielem Pholcidae jest Quamtana huberi, którego skamieniałości odkryto w osadach w Le Quesnoy na terenie francuskiego departamentu Oise, datowanych na iprez, około 53 mln lat^[7]. Datowanie molekularne sugeruje jednak, że nasosznikowate są grupą znacznie starszą, powstałą we wczesnym mezozoiku, około 207 mln lat temu, jeszcze przed rozpadem superkontynentu Pangei^[8].

Uproszczone kladogramy Pholcidae według:

Bruvo-Mađarić i współpracowników (2005)^[2]

Pholcidae

Ninetines

New World clade

	Trichocyclus

	Artema

	Physocyclus

	Holocnemines

	Pholcines

Hubera (2011)^[5]

Pholcidae

Ninetinae

	Arteminae

	Modisiminae

	Smeringopinae

	Pholcinae

Przypisy

↑ Pholcidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Branka Bruvo-Mađarić, Bernhard A. Huber, Arno Steinacher, Günther Pass. Phylogeny of pholcid spiders (Araneae: Pholcidae): Combined analysis using morphology and molecules. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 37 (3), s. 661–673, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2005.08.016. (ang.).
↑ Norman I. Platnick: Currently valid spider genera and species. [w:] The World Spider Catalog, Version 13.0 [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2012-08-13]. (ang.).
↑ Blick, T. et al. (2004).Checklist of the spiders of Central Europe. (Arachnida: Araneae). Version 1. Dezember 2004. (PDF)
↑ ^a ^b Bernhard A. Huber. Phylogeny and classification of Pholcidae (Araneae): an update. „Journal of Arachnology”. 39 (2), s. 211–222, 2011. DOI: 10.1636/CA10-57.1. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Dimitrov, Dimitar: Pholcidae. Daddy-longleg spiders. Tree of Life Web Project, 2009. [dostęp 2012-08-13]. (ang.).
↑ David Penney. The oldest pholcid and selenopid spiders (Araneae) in lowermost Eocene amber from the Paris Basin, France. „Journal of Arachnology”. 34 (3), s. 592–598, 2006. DOI: 10.1636/H05-61.1. (ang.).
↑ Dimitar Dimitrov, Jonas J. Astrin, Bernhard A. Huber. Pholcid spider molecular systematics revisited, with new insights into the biogeography and the evolution of the group. „Cladistics”, 2012. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2012.00419.x. (ang.).