Nocyceptor

Ten artykuł od 2018-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Nocyceptor, inaczej receptor bólowy – receptor reagujący na bodźce uszkadzające tkanki. Może wywołać mechanizm obronny, np. odruch.

Nocyceptory występują w postaci wolnych zakończeń nerwowych neuronów otaczających tkanki takie jak skóra czy rogówka, lecz także w narządach wewnętrznych jak mięśnie czy jelita. Źródła tych neuronów są zlokalizowane w grzbietowym korzeniu zwoju lub w zwoju trójdzielnym. Mogą być pobudzane przez różne bodźce: mechaniczne, termiczne, chemiczne, elektryczne.

W momencie uszkodzenia, pod wpływem bodźca nocyceptywnego z tkanek wydzielane są enzymy proteolityczne, które indukują wydzielanie kinin i prostaglandyn.

Intensywność czucia bólu jest regulowana przez układ przeciwbólowy, którego działanie polega na ograniczeniu impulsów bólowych docierających do ośrodków bólowych mózgu. W porównaniu z innymi receptorami, nocyceptory mają wysoki próg pobudliwości.

Historia

Nocyceptory zostały odkryte przez Charlesa Scotta Sherringtona w roku 1906. W okresie odkrycia naukowcy uważali, że zwierzęta są maszynami, które zamieniają bodziec zmysłowy na odruchy. Pogląd ten ewoluował w wyniku badań - rozróżniono różne typy stymulacji skutkujące różnymi typami odruchów. Dzięki eksperymentom naukowym Sherrington odkrył, że ból jest odczuciem powodowanym przez nocyceptory.

Umiejscowienie nocyceptorów

U ssaków nocyceptory są neuronami czuciowymi występującymi w obszarach ciała, które są zdolne do odczuwania bólu.

Nocyceptory u niessaków

Występowanie nocyceptorów zostało potwierdzone u zwierząt niebędących ssakami. Dotyczy to m.in. ryb, pijawek, ślimaków morskich, muszek owocowych. Charakteryzują się one podobną aktywnością jak nocyceptory ssaków - reagują na niebezpieczny zakres temperatur, niskie pH, kapsaicynę (poza nocyceptorami ryb i ptaków^[1]) oraz uszkodzenie tkanek.

Przypisy