Oskar Laske
 Oskar Laske w swojej pracowni (około 1920) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 8 stycznia 1874 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 30 listopada 1951 | ||
| Narodowość | austriacka | ||
| Alma Mater | |||
| Dziedzina sztuki | malarstwo, architektura | ||
| |||
Oskar Laske (ur. 8 stycznia 1874 w Czerniowcach, zm. 30 listopada 1951 w Wiedniu[1][2]) – austriacki malarz, grafik i architekt.
Życiorys
Był najstarszym synem[3] mistrza budowlanego i architekta Oskara Laskego(inne języki)[4] i Xavery Fiali[5], córki mistrza budowlanego Antona Fiali z Czerniowic[3]. Jego kuzynem i przyjacielem był pisarz Joseph Gregor[6]. W dzieciństwie wraz z rodzicami przeniósł się do Wiednia, gdzie mieszkał do końca życia[7]. Był narodowości austriackiej[8], posługiwał się językiem niemieckim[9], wyznawał rzymski katolicyzm[5]. W latach 1888–1889 malastwa krajobrazowego uczył go Anton Hlávacek(inne języki)[5].
Studiował architekturę w Wiedniu u Karla Königa (1892–1898)[5]. Uczył się w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu u Ottona Wagnera[3][10] (1899–1901[5]). Pracował w biurze architektonicznym swego ojca od 1901 roku[3]. Zwrócił się w kierunku malarstwa i rysunku w 1904 roku[11], ostatecznie porzucił architekturę na rzecz malarstwa około 1910 roku[5]. Należał do Jungbundu od 1905 roku[3], do Hagenbundu od 1907 roku[3], Secesji Wiedeńskiej[12] od 1924 roku[3] oraz do Künstlerhausu od 1928 roku[3]. Działał w Monnickendam(inne języki) i Amsterdamie w 1912 roku[1]. Następnie pracował w Dordrechcie od 1912 do 1914 roku[1]. Podczas I wojny światowej przebywał w Galicji, Słowenii i Istrii[5] w stopniu oficerskim, a także na froncie nad Izonzo[3] (zob. bitwy nad Isonzo). Później pracował jako cesarsko-królewski malarz wojenny[3]. Podróżował po Europie i Bliskim Wschodzie[11]. W 1916 roku poślubił pianistkę i nauczycielkę muzyki Emilie Klein (1882-1948)[5]. Rozpoczął pisanie dziennika w 1941 roku[5].
Jego uczennicą była Emma Bormann(inne języki)[1]. Członek honorowy londyńskiego stowarzyszenia Society of Painters, Pictors and Engravers (1926)[5] oraz Vereins Deutscher Buchkünstler in Leipzig (1928)[5].
Został pochowany na cmentarzu Lainzer Friedhof(inne języki) w Wiedniu razem z Emilie Laske, Louise Damisch, Gertude Melingo oraz Lilly Schulz-Laske[13].
Nagrody
- Złoty Medal Międzynarodowej Bugry w Lipsku (1925)[5]
- Złoty Medal Państwowy (1931)[5]
- Nagroda Miasta Wiednia (1948)[5]
Twórczość
Zajmował się grafiką (litografie[14]), malarstwem (malarstwo olejne[15], akwarele[16], gwasze[10]) i architekturą[1]. Początkowo pozostawał pod wpływem impresjonizmu[3]. Najbardziej jego znane prace malarskie cechuje humor, fantazja i zbliżenie się do groteski[17].
Tworzył m.in. martwe natury[1], dzieła historyczne, biblijne i rodzajowe[3]. Ilustrował książki[16], m.in. , Fausta, Dyla Sowizdrzała[17], bibliofilskie wydanie Przypadków Robinsona Kruzoe[18]. Projektował także plakaty i witraże[17]. Pracował jako scenograf w wiedeńskim Burgtheater[17].
Dzieła architektoniczne
Budynki mieszkalne
- Wiedeń 13, Kopfgasse 8 (1899–1900)[5]
- Wiedeń 10, Oberlaaer Straße 233 (1900, zburzony)[5]
- Wiedeń 3, Linke Bahngasse 5 i 7 (z firmą budowlaną Laske & Fiala, 1900–1901; dekoracja elewacji nie zachowała się)[5]
- kamienica Flora-Hof(inne języki) w Wiedniu w stylu secesyjnym (1901–1902)[19]
- budynek mieszkalno-usługowy "Zum weißem Engel", Wiedeń 1, Bognergasse 9 / Naglergasse 10 (z firmą budowlaną Laske & Fiala, 1901–1902)[5]
- Wiedeń 7, Lerchenfelderstraße 139 (z firmą budowlaną Laske & Fiala, 1902)[5]
- Wiedeń 7, Neustiftgasse 67-69 (z firmą budowlaną Laske & Fiala, 1904)[5]
- Wiedeń 12, Arndtstraße 77 (z firmą budowlaną Laske & Fiala, 1904)[5]
- Wiedeń 14, Tyberggasse 8 (1905)[5]
- Wiedeń 2, Rustenschacherallee 30 (dawniej: Prater Gürtelstraße, 1907, zburzony)[5]
Budynki przemysłowe, handlowe i inne
- budynek Konsumanstalt der Berndorfer Metallwarenfabrik w Berndorfie (1904)[5]
- fabryka mięsa i wędlin w Berndorfie (1908)[5]
- piekarnia jasnego i ciemnego pieczywa w Berndorfie (1908)[5]
- hala fabryczna Vereinigte Electricitäts-Actiengesellschaft, Wiedeń 10, Gudrunstraße 187 (1908[5] )
- pomnik wojenny w Czerniowcach (rok nieznany)[5]
Projekty wnętrz
- projekt wnętrz kabaretu „Nachtlicht” (1904)
- Jörgerbad, Wiedeń 17, Jörgerstraße 42-44, malowidła ścienne (zwierzęta z Arki Noego, 1912–1914)
- Uniwersytet Ekonomiczny w Wiedniu 19, Franz-Klein-Gasse, widoki na porty w Konstantynopolu, Nowym Jorku, Hamburgu i Trieście na bocznych panelach ściennych foyer (1915–1916)
Projekty niezrealizowane
- Pomnik Pokoju Światowego, Haga (1910)
- Wiedeńska Izba Przemysłowo-Handlowa (rok nieznany; konkurs)
- poczta główna (rok nieznany; konkurs)
- obiekt uzdrowiskowy (rok nieznany; konkurs)
Galeria
-
Balkon Flora-Hof -
Apteka Engel w Wiedniu -
Villa Uzel, Kopfgasse 8 -
Gmach Uniwersytetu Ekonomicznego w Wiedniu -
Die Überfuhr, akwaforta, 1922 -
Akwaforta z cyklu Faust Impressionen -
Die Giraffen, litografia -
In Lunca Siretului, litografia -
Weiße Rose, technika mieszana, 1940 -
Orpheus und die Tiere, technika mieszana -
Venedig, akwarela -
Am Kocherfluss, gwasz i akwarela -
Kremsmünster, gwasz i akwarela -
Große Wolke, akwarela i gwasz 1950
Przypisy
- ↑ a b c d e f Oskar Laske [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-04-01] (ang. • niderl.).
- ↑ NusinN. Arslan NusinN., Da und fort: die Zentralperspektive: Türkische Malerei konnte Monarchien auslöschen - und türkische Malerinnen? Ein Schauspiel der Welt, Logos Verlag Berlin GmbH, 20 czerwca 2016, s. 151, ISBN 978-3-8325-4181-1 (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l OSKAR LASKE (Czernowitz 1874 - 1951 Vienna), From Attersee, 1948 [online], OneBid [dostęp 2023-12-20] (pol.).
- ↑ Laske, Lainzer Friedhof [online], www.viennatouristguide.at [dostęp 2023-12-20] .
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab JuttaJ. Brandstetter JuttaJ., Oskar Laske d.J. [online], Architektenlexicon Wien 1770-1945, 1 listopada 2005 [dostęp 2023-12-20] (niem.).
- ↑ KennethK. Birkin KennethK., Friedenstag and Daphne: An Interpretive Study of the Literary and Dramatic Sources of Two Operas by Richard Strauss, Garland, 1989, s. 58, ISBN 978-0-8240-0186-5 [dostęp 2023-12-20] (ang.).
- ↑ Winnipeg ArtW.A. Gallery Winnipeg ArtW.A., Oskar Laske: Watercolours, The Gallery, 1964 [dostęp 2023-12-20] (ang.).
- ↑ I.S.abART person [online], cs.isabart.org [dostęp 2023-12-20] .
- ↑ Laske [online], Bibliothèque nationale de France [dostęp 2023-12-20] (fr.).
- ↑ a b Sotheby's, Art Nouveau, Art Deco, American Arts & Crafts, Sotheby's, 1993, s. 109 (ang.).
- ↑ a b KristianK. Sotriffer KristianK., Modern Austrian Art, Praeger, 1965, s. 107 [dostęp 2023-12-20] (ang.).
- ↑ FMR: The Magazine of Franco Maria Ricci, Franco Maria Ricci International, 1996, s. 40 [dostęp 2023-12-20] (hiszp.).
- ↑ Laske, Ehrengrab, Lainzer Friedhof [online], www.viennatouristguide.at [dostęp 2023-12-20] .
- ↑ Art & business: gazeta aukcyjna, Wydawn. "Epoka-Dialog", 2008, s. 112 [dostęp 2023-12-20] (pol.).
- ↑ HansH. Bisanz HansH., Vienna 1900 and the Heroes of Modernism, Thames & Hudson, 2006, s. 384, ISBN 978-0-500-51313-2 [dostęp 2023-12-20] (ang.).
- ↑ a b Hans Oskar PeterH.O.P. Utaipan Hans Oskar PeterH.O.P., Nebenbei Antiquar: Antikenhandel ist seine Profession - eine hermaphroditisch schöne Frau seine große Liebe., tredition, 2 grudnia 2019, ISBN 978-3-7497-5008-5 [dostęp 2023-12-20] (niem.).
- ↑ a b c d AndrzejA. Dulewicz AndrzejA., Encyklopedia sztuki: Austria, Niemcy, Szwajcaria, Warszawa: Warszawski Dom Wydawniczy, 1993, s. 235, ISBN 978-83-85558-92-7 .
- ↑ Robinson Crusoe (Originaltitel) [online], www.europeana.eu [dostęp 2023-12-20] (pol.).
- ↑ AnthonyA. Alofsin AnthonyA., When Buildings Speak: Architecture as Language in the Habsburg Empire and Its Aftermath, 1867-1933, University of Chicago Press, 2006, s. 72, ISBN 978-0-226-01507-1 (ang.).
