Oswald Rohatiner

Oswald Rohatiner
Tunnek
Ilustracja
kapitan rezerwy piechoty kapitan rezerwy piechoty
Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1897
Lwów

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Kijów

Przebieg służby
Lata służby

1916–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

pociąg pancerny „Smok”
pociąg pancerny „Kaniów”
26 pułk piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
III powstanie śląskie
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi I stopnia
Państwowa Odznaka Sportowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Oswald Leo(n) Rohatiner (ur. 14 grudnia 1897 we Lwowie, zm. 1940 w Kijowie) – polski Żyd, doktor praw, urzędnik państwowy, sędzia i działacz piłkarski, kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się jako syn Maksymiliana i Chai z domu Silber. Uczęszczał do C. K. I Gimnazjum w Tarnopolu[1]. W 1916 ukończył gimnazjum w rodzinnym Lwowie, po czym został wcielony do c. i k. armii i służył w jej szeregach podczas I wojny światowej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego 21 maja 1919. Podczas wojny polsko-ukraińskiej był dowódcą plutonu w pociągu pancernym „Smok”. Został awansowany do stopnia podporucznika 1 stycznia 1920, następnie do stopnia porucznika rezerwy ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[2][3][4]. Został przeniesiony do obsługi pociągu pancernego „Kaniów”, w załodze którego uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920[5]. W jej trakcie uczestniczył w Bitwie Warszawskiej, za czyny bohaterskie podczas niej dowódca 5 Armii, gen. Władysław Sikorski podpisał wniosek o przyznanie Orderu Virtuti Militari. Następnie w 1921 ochotniczo wziął udział w III powstaniu śląskim[6]. 9 czerwca 1922 został zdemobilizowany i przeniesiony do rezerwy. W latach 20. i 30. był oficerem rezerwowym 26 pułku piechoty we Lwowie[2][7][8]. Później awansowany do stopnia kapitana rezerwy.

Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując tytuł doktora praw. Zawodowo pracował jako urzędnik państwowy. Był zatrudniony w Biurze Pośrednictwa Pracy i w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych we Lwowie. Był działaczem Związku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość. Był sędzią i działaczem piłkarskim[9]. W 1931 był sekretarzem Lwowskiego Związku Piłki Nożnej[10][11]. W 1934 zasiadał w radzie kontrolnej klubu sportowego Jutrzenka Lwów; zamieszkiwał przy ulicy Stryjskiej 36 we Lwowie[12].

W obliczu zagrożenia konfliktem zbrojnym pod koniec sierpnia 1939 został zmobilizowany. Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD 9 grudnia 1939. Był przetrzymywany we lwowskim więzieniu Brygidki. W 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego imię i nazwisko figuruje na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej, opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/2-87, oznaczony numerem 2494; jego tożsamość została podana jako Oskar Rogatyner)[13]. Ofiary tej zbrodni zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

18 czerwca 1922 jego żoną została Gizela Willer (ur. 1905), z którą miał dwie córki: Marię (ur. 1924) i Paulinę (ur. 1929). W kwietniu 1940 wszystkie trzy zostały deportowane na teren obecnego Kazachstanu, skąd powróciły do Polski, a po wojnie wyemigrowały do Izraela i zamieszkały w Beer Szewa. O losie Oswalda Rohatinera dowiedziały się w 1995.

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum I. z językiem wykładowym polskim w Tarnopolu za rok szkolny 1909
  2. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 539.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 477.
  4. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 26.
  5. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 4.
  6. ↑ Spis powstańców śląskich, zweryfikowanych przez Związek Powstańców Śląskich w latach 1936-1939. phps.muzeumslaskie.pl/. [dostęp 2014-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)].
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 187.
  8. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 462.
  9. ↑ Makabi, Hasmonea i inne – historia sportu żydowskiego. eurosport.onet.pl, 10 lipca 2014. [dostęp 2014-12-09].
  10. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 3.
  11. ↑ Z sali sądowej. Epilog tajemniczego strzału w willi zakopiańskiej. „Słowo Polskie”, s. 8, Nr 113 z 26 kwietnia 1931. 
  12. ↑ Jewish Sports Club “Jutrzenka” in Lvov 1934 Account. dcjr.org. [dostęp 2014-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 kwietnia 2018)]. (ang.).
  13. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 78. [dostęp 2014-10-27].
  14. ↑ Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 2, s. 111
  15. ↑ Na podstawie zdjęcia.

Bibliografia

  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
  • K. Banaszek, W. K. Roman, Z. Sawicki, Kawalerowie orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000, s. 242.
  • Rohatiner Oswald. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.3-257 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-03-21].
  • Oswald Rohatiner. ogrodywspomnien.pl. [dostęp 2014-12-07].
  • Paulina Somerstein (born 9.11.1929) about her and relatives' live in Lwów, Lublin, Warsaw and Israel during and after WW2. sztetl.org.pl. [dostęp 2014-12-09]. (ang.).