Park Rubina w Miasteczku Śląskim

Park Rubina w Miasteczku Śląskim
Na zdjęciu widoczny jest park latem. Przez jego środek biegnie ścieżka wysypana żwirem, po której obu stronach wznoszą się niewielkie pokopalniane wzniesienia porośnięte trawą i drzewami. Zarówno trawa, jak i liście są soczyście zielone. Przy ścieżce stoi kosz na śmieci, gdzieniegdzie stoją proste, szare latarnie. W oddali, za drzewami widać plac zabaw.
Park Rubina w Miasteczku Śląskim (sierpień 2021)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Miasteczko Śląskie

Adres

ul. Rubinowa

Data założenia

między 1880 a 1900[1]

Położenie na mapie Miasteczka Śląskiego
Mapa konturowa Miasteczka Śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Park Rubina”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Park Rubina”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Park Rubina”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Park Rubina”
Ziemia50°29′31,4″N 18°55′38,5″E/50,492056 18,927361
Multimedia w Wikimedia Commons

Park Rubina w Miasteczku Śląskim – zabytkowy (figurujący w gminnej ewidencji zabytków[2]) park znajdujący się w Miasteczku Śląskim, założony pod koniec XIX wieku – najpewniej między 1880 a 1900 rokiem[3][1][4].

Historia

Historia parku sięga lat 80. XIX wieku, kiedy to pogórniczy teren, na którym wydobywano galman i żelaziak brunatny[5], położony na wschodnich krańcach Miasteczka Śląskiego (wówczas niem. Georgenberg), przylegający do drogi łączącej to miasto z Żyglinem (Groß Zyglin), nabył od miejscowego Żyda Siegheima zamożny lekarz Ryszard Rubin[4][3]. Według innych źródeł zakupu gruntu dokonał ojciec Ryszarda, Michael, który w 1843 podjął w Miasteczku pracę jako nauczyciel, wkrótce jednak porzucił to zajęcie i został zarządcą jednej z kopalń[6].

Zdjęcie wykonane latem przedstawia niewielki, piętrowy budynek o kremowej elewacji z białymi obramowaniami drzwi, okien oraz pilastrami. Posiada on czworoboczną wieżyczkę krytą czerwonym, spadzistym dachem, a w jego otoczeniu rosną drzewa.
Willa Rubina obok parku

W niedługim czasie na zakupionym terenie wzniesiono niewielki, lecz okazały dworek z wieżyczką, znany współcześnie jako willa[4][1][2] lub pałacyk[3] Rubina (współcześnie mieści się w nim przedszkole). Założono także park, wykorzystując urozmaiconą rzeźbę terenu[6]. W parku wybudowano liczne elementy małej architektury, takie jak altanki, pergole, zegar słoneczny oraz fontanna, a w centralnej jego części, w jednym z dawnych wyrobisk, znajdował się staw. Całe założenie pierwotnie otoczone było wysokim murem[4][6].

W okresie międzywojennym w parku istniał również pomnik w formie głazu narzutowego, który upamiętniał zaprzysiężenie komórki Polskiej Organizacji Wojskowej. Był on miejscem spotkań powstańców śląskich z Miasteczka. Podczas II wojny światowej pomnik zaginął. Odnaleziono go w latach 80. XX wieku, a następnie przetransportowano na teren Huty Cynku Miasteczko Śląskie[4].

Na terenie parku, w pobliżu pozostałości dawnego kamieniołomu, w maju 1945 roku doszło do tragedii. W wyniku eksplozji znalezionego podczas zabawy niewybuchu śmierć poniosła czwórka dzieci, kilkanaście innych zaś zostało rannych[4].

W 2012 roku zabytkowa[2] willa Rubina została wyremontowana[7], natomiast w 2015 trwała rewitalizacja samego parku, który został ponownie oficjalnie otwarty w lipcu tego roku[8]. Współcześnie Park Rubina jest miejscem organizowania różnych wydarzeń lokalnych, takich jak Dni Miasteczka Śląskiego[9][10], Piknik św. Jerzego[11], Biesiadne Lato Dla Seniorów[12] czy Lato w Rubinie[10]. W 2023 roku na terenie parku oddano do użytku niewielką tężnię solankową[13].

Park Rubina porastają m.in. graby pospolite (Carpinus betulus L.), buki pospolite (Fagus sylvatica L.), lipy drobnolistne (Tilia cordata Mill.) oraz kasztanowce białe (Aesculus hippocastanum L.)[3].

Legenda

Żoną Ryszarda Rubina była młodsza od niego o 24 lata Klara Wetzel, której właśnie on miał rzekomo pomóc przyjść na świat. W 1908 roku urodził się ich syn, Lothar, który idąc w ślady ojca też został lekarzem. Para miała również córkę, Elżbietę, która zmarła w wieku 2 lat. Od tego momentu Klara miała popaść w depresję, zamknąć się w sobie i znienawidzić inne dzieci. W 1922 roku zmarł Ryszard, a w 1938 roku pozbawiony obywatelstwa polskiego Lothar wyjechał do Niemiec. Dodatkowo podczas II wojny światowej w willi założono przedszkole; Klara zajmowała wówczas jeden z pokoi znajdujących się na piętrze. Kobieta zmarła w 1949 roku[4][14].

Według podań miejscowej ludności po jej śmierci w oknie pałacowej wieżyczki oraz w parku pojawiała się postać białej damy, niekiedy spacerującej z psem. Nowi lokatorzy budynku słyszeć mieli w nocy odgłosy szurania, spadających naczyń, otwieranych szuflad oraz płaczu dzieci, czasami pojawiać się miały ślady stóp. Okoliczni mieszkańcy unikali po zmroku willi i parku. Zjawiska ustać miały, gdy w budynku znów zaczęło działać przedszkole[4][14].

Galeria

  • Zdjęcie wykonane latem przedstawia park widziany z góry, z jednego z pagórków. Przez środek przebiega żwirowa ścieżka, krzyżująca się z ścieżką przebiegającą do niej prostopadle, również żwirową. Przy alejkach stoją proste latarnie oraz ławeczki i kosze na śmieci.
    Widok ogólny parku
  • Zdjęcie przedstawia prostą fontannę koloru szarego, z której tryska woda. Obok fontanny stoją dwie ławeczki, przy jednej z nich stoi latarnia. Na drugim planie widać pozostałą, porośniętą drzewami, część parku.
    Fontanna na jednym z pagórków
  • Zdjęcie przedstawia scenę krytą drewnianym dachem, podtrzymywanym przez dwie szare, stalowe kolumny. Przed sceną ustawione są ławki bez oparć (trzydzieści ławek w sześciu rzędach po pięć ławek), dwie latarnie oraz kosz na śmieci, natomiast za sceną widoczne są łąka, drzewa, fragment placu zabaw oraz jeden z kominówHuty Cynku Miasteczko Śląskie
    Scena
  • Zdjęcie przedstawia porośnięte jasnozieloną trawą wzniesienie, na którego szczycie stoją dwie ławeczki. Na szczyt pagórka prowadzą schodki ze srebrną, stalową poręczą. Przed wzniesieniem przebiega żwirowa ścieżka, zaś wokół rosną różnej wysokości drzewa.
    Jedno z wzniesień

Przypisy

  1. ↑ a b c Luszka i in. 2018 ↓, s. 80.
  2. ↑ a b c Gminna Ewidencja Zabytków ↓.
  3. ↑ a b c d Foks ↓.
  4. ↑ a b c d e f g h Lukosz-Kowalska 2015 ↓.
  5. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miasteczko Śląskie, 2014 ↓, s. 77.
  6. ↑ a b c Hajduk 2017 ↓.
  7. ↑ SZEN 2012 ↓.
  8. ↑ MCH 2015 ↓.
  9. ↑ Grabowska 2017 ↓.
  10. ↑ a b O nas – Wydarzenia cykliczne. [w:] Miejski Ośrodek Kultury w Miasteczku Śląskim [on-line]. mok.miasteczko-slaskie.pl. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
  11. ↑ esp 2021 ↓.
  12. ↑ M.K: I Biesiadne Lato Dla Seniorów. [w:] Urząd Miejski w Miasteczku Śląskim [on-line]. miasteczko-slaskie.pl, 2021-08-13. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
  13. ↑ esp, Można już korzystać z tężni solankowej w parku [online], gwarek.com.pl [dostęp 2023-10-11]  (pol.).
  14. ↑ a b Reczkin 2016 ↓.

Bibliografia

  • esp: Miasteczko Śląskie. Koncert orkiestry na ulicach i impreza w parku. Gwarek, 2021-07-02. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
  • Justyna Foks: Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna po Gminie Miasteczko Śląskie – jesień-zima. Miasteczko Śląskie: Art Grafo Justyna Foks. [dostęp 2021-08-23].
  • Zarządzenie nr 279/13 Burmistrza Miasta Miasteczko Śląskie z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie założenia Gminnej Ewidencji Zabytków miasta Miasteczko Śląskie. Urząd Miejski w Miasteczku Śląskim – Baza Aktów Własnych (prawomiejscowe.pl), 2013-06-18. [dostęp 2021-08-23]. (pol.).
  • Magdalena Grabowska: Ulewa rozgoniła korowód podczas Dni Miasteczka Śląskiego ZDJĘCIA. dziennikzachodni.pl, 2017-07-08. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
  • Leonard Hajduk: Przedszkola splątane z siedzibą władz samorządowych. miasteczkoslaskie.com.pl, 2017-03-16. [dostęp 2021-08-27]. (pol.).
  • Irena Lukosz-Kowalska: Krótka historia Parku Rubina. ciekawostkitg.blogspot.com, 2015-05-09. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
  • Adrian Luszka, Katarzyna Matusiak, Tomasz Miłowski, Patrycja Wieleba, Ewa Smolińska: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miasteczko Śląskie. Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XLI/373/18 Rady Miejskiej w Miasteczku Śląskim z dnia 20 września 2018 r.. Wrocław: Geoplan, 2018-06.
  • MCH: Pow tarnogórski: Trwają Dni Miasteczka Śląskiego [2015: Imprezę otworzył barwny korowód [ZDJĘCIA]]. tarnowskiegory.naszemiasto.pl, 2015-07-04. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
  • Agnieszka Reczkin: Rubinka i stuletni krzyż. Gwarek, 2016-08-09. [dostęp 2021-08-28]. (pol.).
  • Rada Miejska w Miasteczku Śląskim: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miasteczko Śląskie. Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXXVI/315/14 Rady Miejskiej w Miasteczku Śląskim z dnia 14 lutego 2014 r. – forma ujednolicona. prawomiejscowe.pl, 2014-02-14. [dostęp 2021-08-27]. (pol.).
  • SZEN: Miasteczko Śląskie: Dzieci nie wróciły na czas do przedszkola, bo je remontują. tarnowskiegory.naszemiasto.pl, 2012-09-06. [dostęp 2021-08-27]. (pol.).