Sandarak

Bryłki sandaraku

Sandarak – miękka żywica naturalna.

Sandarak występuje w kilku rodzajach w zależności od pochodzenia:

  • afrykański – żywica cyprzyka czteroklapowego (Tetraclinis articulata), występującego głównie w Maroku i Algierze[1],
  • australijski – żywica cyprysu Callitris sinensis[2],
  • niemiecki – żywica jałowca Juniperus communis[2].

oraz w kilku odmianach w zależności od jakości handlowej[2]:

  • naturalny – opylony,
  • electa – przebrany,
  • extrafein – najwyższej jakości.

Sandarak sprzedawany jest w postaci bryłek pokroju kulistego lub obłego o barwie bladożółtej do brunatnej, pokrytych pyłkiem. Jest żywicą o złomie szklistym i przejrzystym. Mięknie w temperaturze 100 °C. Topi się w temperaturze od 145 do 148 °C. Rozpuszcza się zupełnie w alkoholu metylowym, etylowym i amylowym, eterze dietylowym i olejku spikowym. W chloroformie rozpuszcza się w około 45%, a w tetrachlorometanie w około 2%. Werniks sandarakowy w olejku spikowym jest werniksem bardzo wolno schnącym i ma zastosowanie jako składnik spoiwa temperowego i jako werniks końcowy w malowidłach emulsyjnych. Werniks sandarakowy spikowy nie należy używać w połączeniu z olejkiem terpentynowym, gdyż tenże wytrąca sandarak z werniksu. Nie nadaje się także do zastosowania w malowidłach olejnych. Sandarak ma niezwykłą właściwość. Zabezpiecza bowiem miejsce na papierze, w którym wytarto pismo przed rozlewaniem się w tym miejscu atramentu przy ponownym pisaniu. W tym celu należy potrzeć owo miejsce pyłem sandarakowym[2].

Sandarak jest również stosowany jako kadzidło. Jego bryłki umieszcza się na rozgrzanym węgielku trybularzowym i czeka, aż zaczną się topić, uwalniając zapach[potrzebny przypis].

Przypisy

  1. Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  2. a b c d Hopliński J.: Farby i spoiwa malarskie. Wrocław-Kraków-Warszawa-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, 1990. ISBN 83-04-03013-6.
Encyklopedia internetowa (substancja chemiczna):
  • Britannica: topic/sandarac
  • SNL: sandarak