Zuniceratops

Zuniceratops
Zuniceratops christopheri
Wolfe & Kirkland, 1998
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury ptasiomiedniczne

Podrząd

cerapody

Infrarząd

ceratopsy

Rodzaj

zuniceratops

Gatunek

Zuniceratops christopheri

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zuniceratops (Zuniceratops christopheri) to niewielki marginocefal, którego nazwa znaczy tyle co rogata twarz Zuni. Nazwa rodzajowa tego zwierzęcia pochodzi od Zuni - indiańskiego plemienia zamieszkującego okolice Nowego Meksyku a epitet gatunkowy honoruje Christophera Jamesa Wolfe'a - ośmioletniego odkrywcę zuniceratopsa. Występował on w środkowym turonie ok. 92-90 mln lat temu (późna kreda) na terenach Nowego Meksyku (USA). Żył on wcześniej niż bardziej znane północnoamerykańskie neoceratopsy jak triceratops i rzuca nowe światło na ich pochodzenia. Zuniceratops był stosunkowo niewielkim ceratopsem - osiągał 3-3,5 m długości i do 1 m wysokości w biodrach. Posiadał on wprawdzie kryzę, ale kości ją podtrzymującego nie były jeszcze rozwinięte. Zuniceratops jest najstarszym znanym amerykańskim ceratopsem i zarazem najstarszym przedstawicielem tego kladu posiadającym rogi brwiowe. Jego odkrycie rzuca nowe światło na pochodzenie północnoamerykańskich ceratopsów.

Odkrycie

Zuniceratops został odkryty w 1996 r. przez Christophera Jamesa Wolfe'a - ośmioletniego syna paleontologa Douglas G. Wolfe w formacji Moreno Hills w Nowym Meksyku. Znane są szczątki kilku osobników tego rodzaju wliczając w to części czaszki oraz pozaczaszkowe elementy jak kręgi ogonowe, kości kończyn przednich i tylnych, kości miednicy. Opisany w 1998 przez Kirklanda i Wolfe'a.

Klasyfikacja

Zuniceratops reprezentuje pośredni etap w ewolucji ceratopsów między prymitywnymi ceratopsami jak protoceratops, a dużymi północnoamerykańskimi przedstawicielami Ceratopsidae. Jest on dowodem, na północnoamerykańskie pochodzenie ceratopsów. Pierwsze odkryte skamieliny zuniceratopsa miały zęby z pojedynczemi korzonkami (nietypowe dla ceratopsów), ale później znalezione zęby zuniceratopsa miały już dwa korzonki jak u innych ceratopsów. Dowodzi to, że zęby ceratopsów stawały się dwukorzonkowe z wiekiem. Zuniceratops był najprawdopodobniej towarzyskim, zwierzęciem stadnym. W 1997 Douglas G. Wolfe użył nazwy Zuniceratops christopheri w piśmie ,,Geotimes", jednak do czasu publikacji opisu miała ona status nomen nudum - czyli ,,nazwy gołej" bez formalnego opisu. Analizy przeprowadzone przez Kirklanda i Wolfe'a wykazały, że zuniceratops jest taksonem siostrzanym dla nowej nienazwanej grupy ceratopsów tworzonej przez azjatyckiego turanoceratopsa i rodzinę Ceratopsidae oraz najbardziej prymitywnym członkiem innej, nowej grupy ceratopsów którą Kirkland i Wolfe nazwali Ceratopsomorpha.

Zuniceratops w kulturze masowej

Zuniceratops występuje w serialu Wędrówki dinozaurów (When Dinosaurs Roamed America) emitowanym w Polsce na Discovery HD.

Bibliografia

  • Wolfe, D.G. & Kirkland, J.I. (1998). "Zuniceratops christopheri n. gen. & n. sp., a ceratopsian dinosaur from the Moreno Hill Formation (Cretaceous, Turonian) of west-central New Mexico". Lower and Middle Cretaceous Terrestrial Ecosystems, New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 24: 307–317.
  • Wolfe, D. G. (2000). New information on the skull of Zuniceratops christopheri, a neoceratopsian dinosaur from the Cretaceous Moreno Hill Formation, New Mexico. pp. 93-94, in S. G. Lucas and A. B. Heckert, eds. Dinosaurs of New Mexico. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin No. 17.
  • Zuniceratops na Dinodacie