Tutin

Tutin
Panorama Tutina
Osnovni podaci
Država	Srbija
Opština	Tutin
Stanovništvo
Geografija
Koordinate	42°59′15″N 20°19′32″E / 42.9875°N 20.3255°E / 42.9875; 20.3255
Nadmorska visina	867 m
Površina	780 km²
Tutin Tutin (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	36320
Pozivni broj	020
Registarska oznaka	TT

Koordinate: 42° 59′ 15" SGŠ, 20° 19′ 32" IGD

Tutin je gradsko naselje u opštini Tutin u Raškom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 34000 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 31000 stanovnika).

Područje opštine Tutin se nalazi na jugoistočnom dijelu Sandžaka (Raška oblast), odnosno na jugozapadu republike Srbije. Tutinu prirodni pejzaž daju Pešterska visoravan, Tutinska kotlina, planina Mokra Gora, jezero Gazivode i rijeke: Ibar i Vidrenjak. Okružen je novopazarskom, sjeničkom, rožajskom, bjelopoljskom, beranskom opštinom i opštinama sa Kosova i Metohije: Istokom i Zubinim potokom. Površina opštine Tutin je 741 km2 na kojoj se nalazi 99 naselja, na nadmorskoj visini od oko 1.000 metara.

Klima je pretežno umjereno-kontinentalna i planinska. Opština Tutin broji oko 40.000 stanovnika. Područje opštine Tutin je bogatog prirodnog i skromnog privrednog potencijala gdje su poljoprivreda i zanatska djelatnost glavni izvori prihoda stanovništva. Za ime Tutin vezane su brojne legende: jedna veli da je zadnja ilirska kraljica Teuta stolovala na brdu iznad grada, a druga veli da je dobio ime po tutnjavi vojske Husein-bega Gradaščevića u XIX vijeku. Tutin se prvi put pominje u Gluhavičkoj povelji 28. maja 1396.godine.

Istorija

Tutin spada u relativno mlađa,odnosno kasno formirana naselja.Svrstava se u red onih dvadesetak nastalih od druge polovine XVI do kraja XVIII veka.Sva sela oko njega imaju znatno dužu tradiciju i raniju istoriju. Prvi pomen Štavica nalazi se u pismu kaluđera Pavla i Damjana koji su obilazeći hrišćanske krajeve pod Turcima prošli ovuda i izveštaj uputili Papi 1557.godine.U tom dokumentu bio je pomenut Štavički basen,sa njim i Štavica,ali Tutina nije bilo te još uvek stoji pod nepoznanicom.Ovo utoliko pre što nekoliko naselja u Srbiji ima isti naziv te budući da je slovenskog porekla izvesno je da označava neki simbol.Za naziv Tutin postoji nekoliko legendi. Jedna od njih vezana je za Huseina, kapetana Gradaščevića, protiv Turaka koji je ovuda protutnjao u tutnju-sa vojskom 1831. godine na putu od Bosne ka Kosovu.Tutin je tada imao naziv Donja Dmitrova (Donja Mitrova).Prvi poznati pisani dokument o nazivu Tutin,naselju sa sedam kuća,nalazimo u putopisu Engleskinja Mjur Makenzijeve i A.P.Irbijeve iz 1868.godine.One su sa pratnjom na proputovanju prečicom od Novog Pazara ka Rožajama i Peći prenoćile u Tutinu,naselju od 7 kuća u gostoprimstvu aganske kuće Hamzagića.To ne znači da je tada Tutin nastao i ime dobio.Do 1912, Tutin je bio malo naselje sa 20 kuća. Dvadesetih godina (oko 1920), naselje se znatno razvilo, bilo je: javnih zgrada, zdrastvenih stanica, škola i prodavnica.

Demografija

U naselju Tutin živi 6135 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 30,7 godina (30,5 kod muškaraca i 30,8 kod žena). U naselju ima 2059 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 4,36.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Bošnjacima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	600	^[1]
1953.	870
1961.	1536
1971.	3458
1981.	6233
1991.	8840	8709
2002.	11053	9111

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Bošnjaci	8343	91.57%
Srbi	598	6.56%
Muslimani	68	0.74%
Goranci	19	0.20%
Crnogorci	11	0.12%
Jugosloveni	10	0.10%
Romi	6	0.06%
Albanci	5	0.05%
Hrvati	3	0.03%
Mađari	3	0.03%
Makedonci	3	0.03%
Ukrajinci	1	0.01%
Vlasi	1	0.01%
Bugari	1	0.01%
nepoznato	28	0.30%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[2]


	m	ž
?	22	19
80+	32	33
75-79	48	46
70-74	73	92
65-69	129	130
60-64	146	141
55-59	179	195
50-54	232	242
45-49	301	304
40-44	284	337
35-39	274	356
30-34	271	343
25-29	310	417
20-24	357	444
15-19	475	460
10-14	448	437
5-9	368	410
0-4	391	365
prosek	30.5	30.8

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	138	218	367	735	1330	1860	2059

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	171	223	260	438	453	267	139	53	26	29	4.36

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	3133	1137	1853	97	28	18	3559

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	1121	1993	360	81	4

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	1143	68	-	9	230	29	94	141	42	85
Ženski	564	10	-	7	82	8	1	80	9	13
Oba	1707	78	-	16	312	37	95	221	51	98
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	8	15	144	136	72	29	-	-	41
Ženski	9	6	60	114	132	11	3	-	19
Oba	17	21	204	250	204	40	3	-	60

Poznate ličnosti

Rifat Zilkić, atletski trener

Reference

↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7