David Grossman (yazar)

David Grossman (İbranice: דויד גרוסמן‎) 25 Ocak 1954 doğumlu İsrailli bir yazardır. Kitapları 30 üzerinde dile çevrilmiştir ve birçok ödül kazanmıştır. 2008 yılında yazdığı, “Vatanın Sonuna” adlı kitabında İsrail-Filistin savaşına değinir. Bu kitabından sonra, bir çocuk kitabı, çocuklar için bir opera ve çeşitli şiirler yazmıştır.^[1] 2014 yılında yazdığı “Zamandan Ayrılmak” kitabı, çocuklarının ölümünden sonra acı çeken ailelerle ilgilidir.^[2] 2017 yılında, daima beraber çalıştığı çevirmeni Jessica Cohen’le birlikte, “Bir At Bir Bara Girer” adlı kitabıyla Man Booker Uluslararası Ödülü’nü kazanmıştır.^[3] 2018’de edebiyat dalında İsrail Ödülü’nü almıştır.

İlk yılları

Grossman Kudüs’te doğdu. İki erkek kardeşten büyük olanıdır. Annesi, Michaella, Filistin Mandası’nda doğdu. Babası, Yitzhak dul olan annesiyle birlikte, 9 yaşındayken Polonya’nın Dynów kasabasından İsrail’e göçtü. Annesinin ailesi Siyonistti ve fakirlerdi. Büyükbabası, Galilee’de yol döşüyordu ve daha fazla gelir için halı alıp satıyordu. Biyolojik annesi Polonya’da manikürcülük yapıyordu ama polislerin kendisini ve ailesini rahatsız etmesiyle daha önce hiç terketmediği doğum yerini terk etmek zorunda kaldı. Oğlu ve kızıyla birlikte Filistin’e göçtü ve zengin muhitlerde ev temizliği yaptı.

Grossman’ın babası otobüs şoförlüğü yaparken bir kütüphanede kütüphaneci oldu. Babasının kütüphaneyle olan ilişkisinden dolayı, David “okuyan bir çocuk” oldu ve edebiyata karşı ilgi geliştirdi. Bu ilgi daha sonra kariyerine dönüşecekti. Grossman bu durumla ilgili, “Babam bana çok şey verdi, ama bana daha çok Sholem Aleichem’i verdi” demiştir. Sholem Aleichem, Ukrayna’da doğan ve Yiddiş dilinde verdiği büyük eserlerle bilinen bir yazardır. Aleichem, daha çok “Çatıdaki Düzenbaz” müzikaline ilham verdiği hikâyeleriyle bilinir.^[1] 9 yaşında, Grossman Sholem Aleichem’in çalışmaları hakkında yapılan ulusal bir yarışmayı kazandı ve daha sonra ulusal radyoda çocuk aktör olarak çalışmaya başladı. 25 yıl kadar İsrail yayıncılığında çalıştı.^[4]

1971 yılında, Grossman istihbarat bölümünde askeri görevine başladı. 1973 yılında Yom Kipur Savaşı’nın patlamasına rağmen, Grossman hiçbir çatışamaya katılmadı . Grossman, Kudüs İbrani Üniversitesinde felsefe ve tiyatro okudu. Üniversiteden sonra, bir zamanlar çocuk aktör olarak çalıştığı radyoda çalışmaya başladı. Daha sonra, İsrail’in ulusal radyosu, Kol Yisrael’de sunucu oldu. 1988 yılında, Filistin yönetiminin kendi devletini deklare ettiği ve İsrail’in varolma hakkını tanıdığı haberini saklamamasından dolayı işten kovuldu.^[1]

Kişisel Hayatı

Grossman Kudüs’ün dışındaki Mevasseret Zion’da yaşamaktadır. Çocuk psikoloğu olan Michal Grossman’la evlidir. Yonatan, Ruthi ve Uri isimli üç çocukları vardı. Çocuklarından Uri, İsrail Ordusu’nda tank komutanıyken, 2006 Lübnan Savaşı’nda öldü.^[5] Uri’nin hayatı daha sonra, Grossman’ın kitabında hatırlandı ve kutlandı. 2015’te Grossman, Edebiyat dalında aday gösterildiği, İsrail Ödülleri’nden adını çekti. Bunun nedeni, Netanyahu’nun hakem panelindeki iki kişiyi, anti-siyonist oldukları gerekçesiyle hakemlikten çekmeye çalışmasıydı.^[6] 2018 yılında Grosman ödülü kazandı.^[7]

Siyaset ve Aktivizm

Grossman dobra ve solcu bir barış aktivistidir.^[1] The Economist gibi ünlü dergiler tarafından, İsrail’in kültürel elitinin solcu temsilcisi olarak tanımlanmıştır^[6]. İlk başta, İsrail’in 2006 Lübnan Savaşı’ndaki tutumunu, nefsi müdaafa olarak desteklemiştir. 10 Ağustos 2006’da, Grossman ve diğer yazar arkadaşları Amos Oz ve A.B. Yehoshua bir basın toplantısı yaparak, hükümeti bir ateşkese yönelmesi çağrısında bulundular. “Savaşa gitmek hakkımızdı, fakat her şey daha karışık hale geldi... birden başka çözüm yolu olduğuna inanıyoruzç” diyerek, müzakereye dayalı bir çözümü önerdiler.^[1]

İki gün sonra, Grossman’ın 401’inci Zırhlı Tugayında Üstçavuş olan 20 yaşındaki oğlu Uri, güney Lübnan’da öldürüldü. Ateşkes başlaman biraz önce, içinde bulunduğu tank tanksavar füzesi tarafından vurulmuştu.^[8] Grossman, oğlunun ölümünün, Filistinlilere karşı tutumunu ve İsrail’in Filistinliler politikasına karşı olan muhalefetini değiştirmediğini belirtti.^[1] Hikayelerinde siyasetten uzak durmaya çalışsa da, oğlunun ölümü, İsrail-Filistin savaşını daha detaylı bir şekilde ele almasına neden oldu. Bu açık bir şekilde, “Vatanın Sonuna” kitabında görülüyordu.^[1]

Grossman, oğlunun ölümünden iki ay sonra, 1995 yılında öldürülen İzak Rabin’in ölüm yıl dönümü için toplanan 100,000 kişiye seslendi. Ehud Olmert hükümetinin liderlik konusunda başarısız olduğunu ve bölgede pozitif gelişmeler için tek umudun, Filistinlilere ulaşmakla olduğunu belirtti:

“Tabii ki yastayım, ama acım öfkemden daha büyük. Bu ülke ve senin (Olmert) arkadaşlarınla bu ülkeye yaptıklarınız için acı içindeyim.”^[1]

Savaşla arasındaki kişisel bağ için, Grossman şunları söyledi:

"Beni basmakalıp etiketlerle bağdaştıran kişiler oldu. Onlara göre ben, kendi çocuğunu askere asla göndermeyecek, hayatın ne olduğunu bilmeyen naif bir solcuydum. Sanırım bu tür insanlar gördü ki, İsraili çok eleştirebilirsin ve buna rağmen onun ayrılmaz bir parçası olabilirsin. Bunu İsrail Ordusu’na ihtiyat personeli olarak söylüyorum^[1]"

2010 yılında Grossman, karısı ve ailesi, gittikçe yayılan İsrail yerleşim birimlerine karşı protestolara katıldı. Doğu Kudüs’te, Filistinlilerin evlerini ellerinden alıp yerleşen Yahudi yerleşimcileri protesto ederken polisler tarafından saldırıya uğradı. The Guardian gazetesi için çalışan bir gazetecinin nasıl bu kadar bilindik bir gazeteci saldırıya uğruyor sorusuna: “Beni hiç tanıyorlarmı bilmiyorum”^[1] diyerek cevap verdi.

Ödüller ve Onurlar

• 1984: Yaratıcı çalışma dalında Başbakanlık Ödülü
• 1985: Bernstein Ödülü (Orijinal İbranice Roman Kategorisi)
• 1993: Bernstein Ödülü (Orijinal İbranice Roman Kategorisi)
• 2001: Sapir Ödülü – Kaçabilecek birisi
• 2004: JQ Wingate Ödülü (kurgu) Kaçabilecek birisi
• 2004: Italian ödülü - Premio Flaiano.^[9]
• 2004: Bialik Ödülü - Edebiyat (Haya Shenhav ve Ephraim Sidon ile).^[10]
• 2007: Emet Ödülü
• 2007: Ischia Uluslararası Gazetecilik Ödülü
• 2008: Geschwister-Scholl-Preis
• 2010: Albatros Edebiyat Ödülü “Vatanın Sonuna” (Alman Çevirmen Anne Birch Hauer ile birlikte)
• 2011: JQ Wingate Ödülü “Vatanın Sonuna”^[11]
• 2015: St. Louis Edebiyat Ödülü, Saint Louis Üniversitesi.^[12]
• 2017: Man Booker Uluslararası Ödülü
• 2018: İsrail Ödülü

İngilizceye Çevrilen Çalışmaları

Kurgu

• Duello, 1982
• Kuzunun gülümsemesi, 1983
• Alta bak: Aşk, 1986
• Samimi Gramer Kitabı, 1991
• Zigzag çocuk 1994
• Bıçağım ol, 1998
• Kaçacak birisi, 2000
• Vücudu biliyor: İki kısa hikâye, 2003
• Vatanın sonuna, 2008
• Zamandan ayrılma, 2014^[13]

Kurgusal Olmayan

• Sarı Rüzgar, 1987
• Tel üzerinde uyuma: İsrail’deki Filistinlilerle konuşmalar, 1993
• Yaşam tarzı olarak ölüm: Oslo’dan on yıl sonra İsrail, 2003
• Aslan’ın balı: Samson efsanesi, 2005
• Karanlıkta yazmak : Edebiyet ve Siyaset üzerinde yazılar, 2008

Filmler

• Kuzunun gülümsemesi, Şimon Dotan tarafından yazılıp ve yönetilen film. Grossman’ın yazdığı aynı isimdeki romandan uyarlanmıştır.
• Kaçacak birisi, Grosmann’ın aynı isimli romanından uyarlanmıştır. Oded Davidoff tarafından yönetilmiştir.^[14]
• Samimi Gramer kitabı, Nir Bergman’ın ödül kazanan filmi bu kitaptan uyarlanmıştır.^[15]
• Zigzag çocuk, Vincent Bal tarafından yönetilmiştir. Grossman’ın yazdığı aynı isimdeki romandan uyarlanmıştır.^[16]

Kaynakça