Entomologia Carniolica

Entomologia Carniolica exhibens insecta Carnioliae indigena et distributa in ordines, genera, species, varietates, 1763 yılında Viyana'da yayımlanan Giovanni Antonio Scopoli tarafından kaleme alınmış, sınıflandırma bilimine ait bir eserdir. Yüzlerce yeni tür tanımlanmıştır. Entomologia Carniolica aynı zamanda türlerin biyolojisi üzerine gözlemler de içermekte olup, arı kraliçelerinin kovan dışında çiftleşmesine dair ilk basılı kaydı barındırmaktadır.^[1]

Sınıflandırma

Önceki isimler olan Carl Linnaeus ve Johan Christian Fabricius sırasıyla böceklerin kanat yapısını ve ağız parçalarını sınıflandırmanın temel yolu olarak kullanırken, Scopoli daha bütünsel bir yaklaşımı tercih etti.^[2]

Scopoli, o zamanlar birçok eklembacaklıyı içeren "böcek" terimi (o dönemde tüm eklembacaklılar için kullanılan bir terim) ile 1153 türü yedi takıma ayırarak tanımlamıştır.^[3]

Coleoptera (böcekler ve ortopteroid böcekler) - türler 1-329
Proboscidea (= Hemiptera) – tür 330–418
Lepidoptera - türler 419–676
Neuroptera - türler 677–712
Aculeata (= Hymenoptera) – türler 713–838
Halterata (= Diptera) – türler 839–1024
Pedestria (gümüş balıkları, pireler, akarlar, eklembacaklılar, kabuklular ve çok bacaklılar dahil olmak üzere çeşitli kanatsız hayvanlar) - türler 1025–1153

Taksonlar

Entomologia Carniolica'da tanımlanan hayvanlar, o zamanlar Avusturya-Macaristan İmparatorluğu kontrolünde olan bir bölge olan Carniola Dükü'nde (ayrıca Krain olarak da adlandırılır) bulundu. Günümüzde ise Slovenya'nın batı kısmını oluşturmaktadır.^[2]^[4]

Scopoli, her tür için daha önce yayınlanmış çizimlere ve binominal adlara referanslar verdi. 1763 yılına kadar binominal nomenklatür kullanan çok az sayıda çalışma yayınlanmıştı; Scopoli tarafından atıfta bulunulanlar arasında Carl Linnaeus'un Systema Naturae'nin 10. baskısı (1758) ve Fauna Suecica (1761) ile Nikolaus Poda von Neuhaus'un Insecta Musei Graecensis (1761) adlı çalışmaları yer almaktadır.^[3] Entomologia Carniolica'da Scopoli tarafından listelenen türlerin yarısından fazlası yeni olarak tanımlanmıştır. Bunlar şunları içerir:

*Phaonia angelicae*, başlangıçta *Musca angelicae* olarak tanımlanmıştı

15. Scarabæus eremita, şimdi Osmoderma eremita
65. Curculio piger, şimdi Cleonus piger
97. Curculio glaucus, şimdi Phyllobius glaucus
112. Attelabus lilii, şimdi Lilioceris lilii
124. Cantharis fulva, şimdi Rhagonycha fulva
146. Cantharis nobilis, şimdi Oedemera nobilis
199. Buprestis salicina, şimdi Smaragdina salicina
264. Carabus catenulatus
408. Aphis fabae
428. Papilio fagi, şimdi Hipparchia fagi
510. Phalaena fulminea, şimdi Catocala fulminea
525. Phalaena rubiginosa, şimdi Conistra rubiginosa
526. Phalaena clavipalpis, şimdi Paradrina clavipalpis
527. Phalaena deceptoria, şimdi Deltote deceptoria
532. Phalaena nebulata, şimdi Euchoeca nebulata
535. Phalaena fimbrialis, şimdi Thalera fimbrialis
537. Phalaena punctinalis, şimdi Hypomecis punctinalis
540. Phalaena lineata, şimdi Siona lineata
542. Phalaena exanthemata, şimdi Cabera exanthemata
545. Phalaena ornata, şimdi Scopula ornata
546. Phalaena sylvata, şimdi Abraxas sylvata
549. Phalaena glaucata, şimdi Cilix glaucata
551. Phalaena chlorosata, şimdi Petrophora chlorosata
561. Phalaena moeniata, şimdi Scotopteryx moeniata
565. Phalaena aurata, şimdi Pyrausta aurata
567. Phalaena ochrata, şimdi Idaea ochrata
571. Phalaena alpinata, şimdi Glacies alpinata
572. Phalaena murinata, şimdi Minoa murinata
575. Phalaena laevigata, şimdi Idaea laevigata
576. Phalaena inquinata, şimdi Idaea inquinata
577. Phalaena tenebrata, şimdi Panemeria tenebrata
579. Phalaena despicata, şimdi Pyrausta despicata
580. Phalaena nigrata, şimdi Pyrausta nigrata
583. Phalaena podana, şimdi Archips podana
591. Phalaena rufana, şimdi Celypha rufana
595. Phalaena montana, şimdi Macrophya montana
599. Phalaena formosana, şimdi Enarmonia formosana
600. Phalaena rivulana, şimdi Celypha rivulana
607. Phalaena anthracinalis, şimdi Euplocamus anthracinalis
609. Phalaena citrinalis, şimdi Hypercallia citrinalis
610. Phalaena trabealis, şimdi Emmelia trabealis
612. Phalaena lunalis, şimdi Zanclognatha lunalis
614. Phalaena extimalis, şimdi Evergestis extimalis
615. Phalaena sericealis, şimdi Rivula sericealis
616. Phalaena ruralis, şimdi Pleuroptya ruralis
618. Phalaena nemoralis, şimdi Agrotera nemoralis
620. Phalaena perlella, şimdi Crambus perlella
627. Phalaena craterella, şimdi Chrysocrambus craterellus
628. Phalaena chrysonuchella, şimdi Thisanotia chrysonuchella
636. Phalaena palliatella, şimdi Eilema palliatella
638. Phalaena forficella, şimdi Harpella forficella
643. Phalaena mucronella, şimdi Ypsolopha mucronella
649. Phalaena rufimitrella, şimdi Cauchas rufimitrella
654. Phalaena scalella, şimdi Pseudotelphusa scalella
660. Phalaena aruncella, şimdi Micropterix aruncella
661. Phalaena alchimiella, şimdi Caloptilia alchimiella
662. Phalaena aureatella, şimdi Micropterix aureatella
673. Phalaena bipunctidactyla, şimdi Stenoptilia bipunctidactyla
734. Tenthredo ribesii, şimdi Nematus ribesii
819. Apis pascuorum, şimdi Bombus pascuorum
833. Formica vaga, şimdi Camponotus vagus
870. Musca maculata, şimdi Graphomya maculata
876. Musca tuguriorum, şimdi Phaonia tuguriorum
880. Musca angelicae, şimdi Phaonia angelicae
954. Conops pertinax, şimdi Eristalis pertinax
962. Conops cuprea, şimdi Ferdinandea cuprea
967. Conops aeneus, şimdi Eristalinus aeneus
1134. Oniscus muscorum, şimdi Philoscia muscorum

Yayınlanma

Entomologia Carniolica, 1763 yılında Viyana'da Johann Thomas von Trattner tarafından yayımlanmıştır. Yayınlanmak üzere kırk üç adet resim hazırlanmış olsa da, bunlar hiçbir zaman satışa sunulmamış ve Entomologia Carniolica'nın sadece birkaç kopyasında bu resimler yer almaktadır.^[2]^[5] Resimler, Aphis cinsi (396-410 türleri) hariç, 1-815 arasındaki türleri göstermektedir.^[5]

Entomologia Carniolica uluslararası birimler standartlaştırılmadan çok önce yayınlandığı için Scopoli, okuyucuların ölçümlerini anlamalarına yardımcı olmak için her biri on iki çizgiye bölünmüş üç Paris inçlik basılı bir ölçek eklemiştir. Ona göre bir inç yaklaşık olarak 26,5 milimetre uzunluğunda olup, her çizgiyi yaklaşık olarak 2,2 mm yapmaktadır.^[2]

Kaynakça

^ Jurak, Gregor; Kovač, Marjeta; Starc, Gregor; Strel, Janko (31 Aralık 2014). "Support of Science for Political Decisions about Physical Education in Slovenia". Sportlogia. 10 (2): 55-64. doi:10.5550/sgia.141002.en.002j. ISSN 1986-6089.
^ ^a ^b ^c ^d Damkaer, David M. (2002). The copepodologist's cabinet. 1: Aristotle to Alexander von Nordmann (330 B.C. to A.D. 1832). Memoirs of the American Philosophical Society. Philadelphia, Pa: American Philosophical Society. ISBN 978-0-87169-240-5.
^ ^a ^b Scopoli, Giovanni Antonio (1763). Entomologica Carniolica exhibens insecta Carnioliae indigena et distributa in ordines, genera, species, varietates methodo Linnaeana /. Vindobonae :: Trattner,.
^ Linnavuori, Rauno; Modarres, Mehdi (1 Aralık 1999). "Studies on the Heteroptera of the Khorasan province in N. E. Iran. II. Cimicomorpha: Miridae". Entomologica Fennica. 10 (4): 215-231. doi:10.33338/ef.84025. ISSN 2489-4966.
^ ^a ^b Higgins, L. G. (Kasım 1963). "ENTOMOLOGIA CARNIOLICA : J. A. SCOPOLI, 1763". Journal of the Society for the Bibliography of Natural History (İngilizce). 4 (Part_3): 167-169. doi:10.3366/jsbnh.1963.4.Part_3.167. ISSN 0037-9778.