Pontuslu Evagrius

Pontuslu Evagrius
Keşiş
Doğum	345 Herakleia
Ölüm	399 Kellia
Kutsayanlar	Süryani Ortodoks Kilisesi Ermeni Kilisesi[1]
Yortu	16 Ocak (Süryani)[2] 11 Şubat (Ermeni)[3]
Etkileri	Origenes, Kör Didymus, Büyük Antonios, Mısırlı Macarius, Büyük Basileios, Nenizili Gregorios, Büyük Macrina
Etkilenen	Galatyalı Palladius, Büyük Babai, Yuhanna Cassian, Pelusiumlu İsidore, Uzun Kardeşler (Aziz Ammonius, Dioscorus, Eusebius ve Euthymius), Küçük Melania, Aquileialı Rufinus, Suriyeli Isaac, Şamlı Yuhanna
Büyük işler	The Kephalia Gnostica, The Praktikos, De Oratione

Pontuslu Evagrius (345, Herakleia, Bitinya – 399, Kellia, Mısır), Hristiyan bir keşiş ve mistik teolog idi. İkinci Konstantinopolis Konsili tarafından Origenist olduğu gerekçesiyle heretik ilan edilmesine rağmen birçokları tarafından Kilise Babası hatta aziz olarak kabul edilir.^[4]

Hayatı

Evagrius, Bitinya Eyaletine bağlı Heraclea Pontica olarak bilinen Karadeniz Ereğli'de Hristiyan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Nenizili Gregorios tarafından 379’da diyakon olarak atandı. İmparator I. Theodosius tarafından 381’de Birinci Konstantinopolis Konsili toplandığında, Evagrius da oradaydı. Daha sonra Yeruşalim’e gitti ve orada keşiş oldu. 385’de Nitria, Mısır’daydı. Hayatının son on dört yılını orada, İskenderiyeli Macarius ve Büyük Macarius’un (Büyük Antonios’un öğrencisiydi) otoritesi altında, kendini çalışmalara vererek, özellikle Origenes’i çalışarak harcadı.^[5]

Çalışması

Evagrius, önemli bir edebi eser bırakmış olan ilk keşiş olarak görülüyor. Eserlerinden bazıları bize başka ünlü teologların isimleri altında ulaştı. Eserlerini Grekçe yazdı ve yazıları çok büyük oranlarda Ermenice ve Süryanice’ye çevrildi. Dua hakkında eseri Ankaralı Nilus’un, Üçlü Birlik hakkındaki dogmatik eseri ise Büyük Basileios’un isimleri altında günümüze ulaşmıştır.^[5]

Üçlemesi (praktikos – Gnostikos – Problemata Gnostika) ustalık eseri olarak kabul edilir.

- Praktikos, aktif (günlük eylemlerde Hristiyan olarak davranmak) hayatı anlatır, yeni keşişlere yardımcı olmak özdeyişlerdir. 12. bölüm acedia’nın (ruhaniyetten bıkma) yaygın bir tarifini barındırır.

- Gnostikos, günlük ruhsal aktiviteleri anlatır (temaşa).

- Problemata Gnostika, Hristiyan inancı ve çilecilik öğretilerini anlatır.

Öğretisi

Çalışmalarında Origenes’den etkilendi. Ruhsal deneyimleri teorileştirdi.

Hristiyan ruhaniyetinin bazı önemli kısımlarının sistematik formülü O’ndan gelir: aktif ve temaşa hayatının ayrımı, Tanrı’ya ulaşmak için içimizdeki bütün imajları ve şekilleri yok etmek, dua ve teolojinin arasındaki bağlantı, üçlü birliğin bilgisi (gnosis); tutkulara egemen olmak, Stoacı kayıtsızlıktan oldukça farklıdır — hayırseverlik ve feragat ile ruhun arınarak huzur ve yumuşaklığa ermesi.^[6]

Evagrius’a göre Tanrı’yı doğru bir şekilde bilebilmek için, Hristiyan kişi düşüncelerini analize ve kanalize etmeli. Evagrius, Antirrhetikos adlı 8 ciltlik kitabında sekiz düşünceyi belirtir, “logismoi” dediği (muhtemelen zihinsel düşünceler olarak çevrilebilir), insanı günaha sokan zihinsel sorunların semptomları: oburluk, açgözlülük, kaba konuşma, öfke, üzüntü, aşırı gurur ve kibir. Bu muhtemelen Yedi ölümcül günahların kökenidir.^[4]

Mirası

Evagrius’un etkisi büyük oldu. İonnis Cassien, İman Savunucu Maximus, İonnis Klimakos; Monofizitçi ve Nasturi önderlere büyük ilham kaynağı oldu.^[5]

Kaynakça