Aksara Arab Selatan Purba
| Aksara Arab Selatan Purba | |
|---|---|
 | |
| Jenis | Abjad |
| Bahasa | Arab Selatan Lama, Ge'ez |
Tempoh masa | Lewat alaf ke-2 SM hingga abad ke-6 TM |
Aksara induk | Hieroglif Mesir
|
Aksara turunan | Ge'ez[1][2] |
Aksara kerabat | Arab Utara Purba |
| Arah tulis | Kanan-ke-kiri |
| ISO 15924 | Sarb, 105 |
Alias Unikod | Old South Arabian |
Julat Unikod | U+10A60–U+10A7F |
| Rencana ini mengandungi simbol fonetik IPA. Tanpa sokongan pemaparan yang betul, anda mungkin akan melihat tanda soal, kotak atau simbol lain dan bukan aksara Unikod. Untuk panduan pengenalan mengenai simbol IPA, lihat ms:Bantuan:IPA. | |
Aksara Arab Selatan Purba (Old South Arabian: 𐩣𐩯𐩬𐩵code: sem is deprecated ms3nd; Arab: الْمُسْنَدcode: ar is deprecated musnad) bercabang daripada aksara Sinaitik Purba sekitar lewat alaf ke-2 SM. Ia digunakan untuk menulis bahasa Arab Selatan Lama iaitu bahasa Saba, Qataban, Hadramaut, Main dan Hasait, dan serta bahasa purba Eritrea, Geʽez di Dʿmt. Contoh terawal tulisan Arab Selatan Purba terdapat pada serpihan tembikar yang dicat dari Raybun di Hadramaut di Yaman, dari lewat alaf ke-2 SM.[3] Ia tidak mempunyai huruf vokal, hanya menandakannya dengan huruf saksi konsonan.
Aksara ini menjadi matang sekitar 800 SM dan penggunaannya berterusan sehingga abad ke-6 TM, termasuk menulis inskripsi-inskripsi Arab Utara Purba dengan sedikit ubah suaian pada abjadnya, apabila ia digantikan oleh abjad Arab.[4] Di Eritrea dan Ethiopia, ia kemudiannya berkembang menjadi aksara Geʽez,[1][2] yang dengan simbol-simbol tambahan, telah digunakan untuk menulis bahasa Amhara, Tigrinya dan Tigre, serta bahasa-bahasa lain (termasuk pelbagai bahasa Semitik, Kushitik, dan bahasa-bahasa Nilo-Sahara).
| Sejarah Huruf |
|---|
| Zaman Gangsa Pertengahan 19–15 SM |
| Maruwi 3 SM |
| Salasilah lengkap |
Ciri-ciri
- Ia biasanya ditulis dari kanan ke kiri tetapi juga boleh ditulis dari kiri ke kanan. Apabila ditulis dari kiri ke kanan aksara diterbalikkan secara mendatar (lihat foto).
- Perkataan dijarak atau dipisah dengan garisan menegak (|).
- Huruf-huruf dalam perkataan adalah tidak bersambung.
- Ia tidak menggunakan sebarang tanda baca (titik, dsb.), berbeza dalam hal ini dengan abjad Arab moden.
Huruf
| Anda mungkin memerlukan pemberian sokongan untuk memaparkan uncommon Unicode characters dalam rencana ini dengan betul. |
| Huruf | Fonem | AFA | Huruf sepadan dalam | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Arab Utara Purba | Geez | Fenisia | Aramia | Arabic | |||||||
| 𐩠code: sem is deprecated | h | [h] | 𐪀code: xna is deprecated | ሀcode: gez is deprecated | 𐤄code: phn is deprecated | 𐡄code: sem is deprecated | هcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩡code: sem is deprecated | l | [l] | 𐪁code: xna is deprecated | ለcode: gez is deprecated | 𐤋code: phn is deprecated | 𐡋code: sem is deprecated | لcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩢code: sem is deprecated | ḥ | [ħ] | 𐪂code: xna is deprecated | ሐcode: gez is deprecated | 𐤇code: phn is deprecated | 𐡇code: sem is deprecated | حcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩣code: sem is deprecated | m | [m] | 𐪃code: xna is deprecated | መcode: gez is deprecated | 𐤌code: phn is deprecated | 𐡌code: sem is deprecated | مcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩤code: sem is deprecated | q | [q] | 𐪄code: xna is deprecated | ቀcode: gez is deprecated | 𐤒code: phn is deprecated | 𐡒code: sem is deprecated | قcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩥code: sem is deprecated | w | [w], [uː] | 𐪅code: xna is deprecated | ወcode: gez is deprecated | 𐤅code: phn is deprecated | 𐡅code: sem is deprecated | وcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩦code: sem is deprecated | s² (š) | [ɬ] | 𐪆code: xna is deprecated | ሠcode: gez is deprecated | 𐤔code: phn is deprecated | 𐡔code: sem is deprecated | شcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩧code: sem is deprecated | r | [r] | 𐪇code: xna is deprecated | ረcode: gez is deprecated | 𐤓code: phn is deprecated | 𐡓code: sem is deprecated | رcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩨code: sem is deprecated | b | [b] | 𐪈code: xna is deprecated | በcode: gez is deprecated | 𐤁code: phn is deprecated | 𐡁code: sem is deprecated | بcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩩code: sem is deprecated | t | [t] | 𐪉code: xna is deprecated | ተcode: gez is deprecated | 𐤕code: phn is deprecated | 𐡕code: sem is deprecated | تcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩪code: sem is deprecated | s¹ (s) | [s] | 𐪊code: xna is deprecated | ሰcode: gez is deprecated | سcode: ar is deprecated | ||||||
| 𐩫code: sem is deprecated | k | [k] | 𐪋code: xna is deprecated | ከcode: gez is deprecated | 𐤊code: phn is deprecated | 𐡊code: sem is deprecated | كcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩬code: sem is deprecated | n | [n] | 𐪌code: xna is deprecated | ነcode: gez is deprecated | 𐤍code: phn is deprecated | 𐡍code: sem is deprecated | نcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩭code: sem is deprecated | ḫ | [x] | 𐪍code: xna is deprecated | ኀcode: gez is deprecated | خcode: ar is deprecated | ||||||
| 𐩮code: sem is deprecated | ṣ | [sˤ] | 𐪎code: xna is deprecated | ጸcode: gez is deprecated | 𐤑code: phn is deprecated | 𐡑code: sem is deprecated | صcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩯code: sem is deprecated | s³ (ś) | [s̪] | 𐪏code: xna is deprecated | 𐤎code: phn is deprecated | 𐡎code: sem is deprecated | ||||||
| 𐩰code: sem is deprecated | f | [f] | 𐪐code: xna is deprecated | ፈcode: gez is deprecated | 𐤐code: phn is deprecated | 𐡐code: sem is deprecated | فcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩱code: sem is deprecated | ʾ | [ʔ] | 𐪑code: xna is deprecated | አcode: gez is deprecated | 𐤀code: phn is deprecated | 𐡀code: sem is deprecated | اcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩲code: sem is deprecated | ʿ | [ʕ] | 𐪒code: xna is deprecated | ዐcode: gez is deprecated | 𐤏code: phn is deprecated | 𐡏code: sem is deprecated | عcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩳code: sem is deprecated | ḍ | [ɬˤ] | 𐪓code: xna is deprecated | ፀcode: gez is deprecated | ضcode: ar is deprecated | ||||||
| 𐩴code: sem is deprecated | g | [g] | 𐪔code: xna is deprecated | ገcode: gez is deprecated | 𐤂code: phn is deprecated | 𐡂code: sem is deprecated | جcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩵code: sem is deprecated | d | [d] | 𐪕code: xna is deprecated | ደcode: gez is deprecated | 𐤃code: phn is deprecated | 𐡃code: sem is deprecated | دcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩶code: sem is deprecated | ġ | [ɣ] | 𐪖code: xna is deprecated | غcode: ar is deprecated | |||||||
| 𐩷code: sem is deprecated | ṭ | [tˤ] | 𐪗code: xna is deprecated | ጠcode: gez is deprecated | 𐤈code: phn is deprecated | 𐡈code: sem is deprecated | طcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩸code: sem is deprecated | z | [z] | 𐪘code: xna is deprecated | 𐤆code: phn is deprecated | 𐡆code: sem is deprecated | زcode: ar is deprecated | |||||
| 𐩹code: sem is deprecated | ḏ | [ð] | 𐪙code: xna is deprecated | ዘcode: gez is deprecated | ذcode: ar is deprecated | ||||||
| 𐩺code: sem is deprecated | y | [j], [iː] | 𐪚code: xna is deprecated | የcode: gez is deprecated | 𐤉code: phn is deprecated | 𐡉code: sem is deprecated | يcode: ar is deprecated | ||||
| 𐩻code: sem is deprecated | ṯ | [θ] | 𐪛code: xna is deprecated | ثcode: ar is deprecated | |||||||
| 𐩼code: sem is deprecated | ẓ | [θˤ] | 𐪜code: xna is deprecated | ظcode: ar is deprecated | |||||||
Nombor
Enam tanda digunakan untuk nombor:
| 1 | 5 | 10 | 50 | 100 | 1000 |
|---|---|---|---|---|---|
| 𐩽 | 𐩭 | 𐩲 | 𐩾 | 𐩣 | 𐩱 |
Tanda untuk 50 jelas dicipta dengan mengeluarkan segi tiga bawah dari tanda untuk 100.[5] Tanda untuk 1 juga berfungsi sebagai pemisah perkataan. Empat tanda itu lagi digunakan sebagai huruf dan nombor. Setiap daripada empat tanda ini adalah huruf pertama nama nombor yang sepadan.[5]
Tanda tambahan (𐩿) digunakan untuk kurungan nombor, membezakannya daripada teks sekeliling.[5] Contohnya, 𐩿𐩭𐩽𐩽𐩿.
Tanda-tanda ini digunakan sebagai sistem yang serupa dengan angka Rumi untuk melambangkan sebarang nombor (kecuali sifar). Dua contoh:
- 17 ditulis sebagai 1 + 1 + 5 + 10: 𐩲𐩭𐩽𐩽
- 99 ditulis sebagai 1 + 1 + 1 + 1 + 5 + 10 + 10 + 10 + 10 + 50: 𐩾𐩲𐩲𐩲𐩲𐩭𐩽𐩽𐩽𐩽
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 𐩽 | 𐩽𐩽 | 𐩽𐩽𐩽 | 𐩽𐩽𐩽𐩽 | 𐩭 | 𐩭𐩽 | 𐩭𐩽𐩽 | 𐩭𐩽𐩽𐩽 | 𐩭𐩽𐩽𐩽𐩽 | 𐩲 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 𐩲𐩽 | 𐩲𐩽𐩽 | 𐩲𐩽𐩽𐩽 | 𐩲𐩽𐩽𐩽𐩽 | 𐩲𐩭 | 𐩲𐩭𐩽 | 𐩲𐩭𐩽𐩽 | 𐩲𐩭𐩽𐩽𐩽 | 𐩲𐩭𐩽𐩽𐩽𐩽 | 𐩲𐩲 |
Ribu ditulis dalam dua cara berbeza:
- Nilai yang lebih kecil ditulis menggunakan tanda 1000 sahaja. Contohnya, 8000 ditulis sebagai 1000 × 8:
- Nilai yang lebih besar ditulis dengan menjadikan tanda 10, 50, dan 100 sebagai 10,000, 50,000 dan 100,000 masing-masing:
- 31,000 ditulis sebagai 1000 + 10,000 × 3: 𐩲𐩲𐩲𐩱 mudah dikelirukan dengan 1,030)
- 40,000 ditulis sebagai 10,000 × 4: 𐩲𐩲𐩲𐩲 mudah dikelirukan dengan 40)
- 253,000 ditulis sebagai 2 × 100,000 + 50,000 + 3 × 1000: 𐩣𐩣𐩾𐩱𐩱𐩱 mudah dikelirukan dengan 3,250)
Mungkin kerana kekaburan, angka sekurang-kurangnya dalam batu bersurat dan tugu sentiasa dijelaskan dengan nombornya juga ditulis dalam bentuk perkataan.
Zabur
Zabūr, juga dikenali sebagai "Minuskul Arab Selatan",[6] ialah nama bagi tulisan berangkai aksara Arab Selatan yang digunakan oleh orang Saba sebagai tambahan kepada aksara untuk membuat tugu mereka, iaitu Musnad.[7]
Zabur ialah sistem tulisan di Yaman purba yang digunakan di samping Musnad. Perbezaan antara keduanya ialah Musnad mendokumentasikan peristiwa sejarah, manakala tulisan Zabur digunakan untuk tulisan agama atau untuk merekodkan urus niaga sehari-hari orang Yaman purba. Tulisan Zabur boleh didapati dalam bentuk palimpses yang ditulis pada papirus atau tangkai daun palma.[8][9]
Unicode
Abjad Arab Selatan telah ditambahkan kepada Standard Unicode pada bulan Oktober 2009 dengan keluaran versi 5.2.
Blok Unicode tersebut, yang dipanggil Arab Selatan Kuno, ialah U+10A60–U+10A7F.
Sila maklum bahawa U+10A7D OLD ARAB SELATAN NOMBOR SATU (𐩽) mewakili nombor satu dan pemisah perkataan.[5]
| Arab Selatan Lama[1] Carta kod Konsortium Unicode rasmi (PDF) | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+10A6x | 𐩠 | 𐩡 | 𐩢 | 𐩣 | 𐩤 | 𐩥 | 𐩦 | 𐩧 | 𐩨 | 𐩩 | 𐩪 | 𐩫 | 𐩬 | 𐩭 | 𐩮 | 𐩯 |
| U+10A7x | 𐩰 | 𐩱 | 𐩲 | 𐩳 | 𐩴 | 𐩵 | 𐩶 | 𐩷 | 𐩸 | 𐩹 | 𐩺 | 𐩻 | 𐩼 | 𐩽 | 𐩾 | 𐩿 |
Catatan
| ||||||||||||||||
Galeri
- Gambar dari Muzium Negara Yaman:
- Gambar dari Muzium Tentera Yaman:
- Gambar dari Muzium British
-
Pembakar kemenyan, dari Yaman, abad ke-5-4 SM. Inskripsi purba Arab Selatan tentang nama-nama kemenyan
Rujukan
Petikan
- ^ a b Daniels, Peter T.; Bright, William, penyunting (1996). The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. m/s. 89, 98, 569–570. ISBN 978-0195079937. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama "WorldsWritingSystems89" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ a b Gragg, Gene (2004). "Ge'ez (Aksum)". Dalam Woodard, Roger D. (penyunting). The Cambridge Encyclopedia of the World's Ancient Languages. Cambridge University Press. m/s. 431. ISBN 0-521-56256-2. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama "CambridgeAncientLanguages431" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ Stein, Peter (2013). "Palaeography of the Ancient South Arabian script. New evidence for an absolute chronology". Arabian Archaeology and Epigraphy. 24 (2): 186–195. doi:10.1111/aae.12024. ISSN 0905-7196.
- ^ Ibn Durayd, Ta‘līq min amāli ibn durayd, ed.
- ^ a b c d Maktari, Sultan; Mansour, Kamal (2008-01-28). "L2/08-044: Proposal to encode Old South Arabian Script" (PDF).
- ^ Stein 2005.
- ^ Ryckmans, Müller & ‛Abdallah 1994.
- ^ Ryckmans 1993.
- ^ S. Horovitz, Koranische Untersuchungen, p. 70
Bibliografi
- Stein, Peter (2005). "The Ancient South Arabian Minuscule Inscriptions on Wood: A New Genre of Pre-Islamic Epigraphy". Jaarbericht van het Vooraziatisch-Egyptisch Genootschap "Ex Oriente Lux". 39: 181–199.
- Stein, Peter (2010). Die altsüdarabischen Minuskelinschriften auf Holzstäbchen aus der Bayerischen Staatsbibliothek in München.
- Beeston, A.F.L. (1962). "Arabian Sibilants". Journal of Semitic Studies. 7 (2): 222–233. doi:10.1093/jss/7.2.222.
- Francaviglia Romeo, Vincenzo (2012). Il trono della regina di Saba, Artemide, Roma. m/s. 149–155.
- Ryckmans, Jacques (1993). "Inscribed Old South Arabian sticks and palm-leaf stalks: An introduction and a paleographical approach". Proceedings of the Seminar for Arabian Studies. 23: 127–140. JSTOR 41223401.
- Ryckmans, J.; Müller, W. W.; ‛Abdallah, Yu. (1994). Textes du Yémen Antique inscrits sur bois (dalam bahasa Perancis). Louvain-la-Neuve, Belgium: Publications de l'Institut Orientaliste de Louvain.
Pautan luar
- Muzium Sejarah Alam Smithsonian Diarkibkan 2010-06-16 di Wayback Machine </link>
- Entri Omniglot tentang Arab Selatan
- Diukir, Ditandatangani, Dipalang – Dokumen pada Kayu Kayu dari Arab Selatan Purba – Peter Stein – ANE Hari Ini – Okt 2022
