Dereń świdwa

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

dereniowce

Rodzina

dereniowate

Rodzaj

dereń

Gatunek

dereń świdwa

Nazwa systematyczna

Cornus sanguinea L.
Sp. Pl. 1: 117. 1753

Synonimy

Swida sanguinea (Opiz, 1852)
Thelycrania sanguinea (Fourr., 1868)

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Dereń świdwa (Cornus sanguinea L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny dereniowatych. Występuje w Europie i zachodniej Azji. W Polsce jest gatunkiem dość pospolitym, rzadziej występuje tylko na północy. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna, niekiedy dziczeje.

Morfologia

Pokrój: Krzew o wysokości 2 – 5 m, z brunatnozielonymi gałązkami, które w jesieni i zimie są krwistoczerwone
Liście: Jajowate, obustronnie zielone, o długości od 5 do 8 cm. Jesienią przebarwiają się na jaskrawoczerwony kolor.
Kwiaty: Białe, 4-płatkowe, skupione w płaskich podbaldachach.
Owoce: Jagody, kuliste, dojrzałe w kolorze niebiesko-czarnym.

Biologia i ekologia

Krzew, nanofanerofit. Kwitnie w Polsce w maju i czerwcu. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach i na skrajach polan i lasów. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Rhamno-Prunetea oraz zespołu (Ass.) Rhamno-Cornetum sanguinei^[3]. Liczba chromosomów 2n = 22.

Zastosowanie

Sadzony jako roślina ozdobna. Zazwyczaj używany jest do rekultywacji skarp, wysypisk i nieużytków, gdyż ma małe wymagania, a za pomocą odrostów korzeniowych szybko się rozrasta.^[4]
Owoce są jadalne, ale dopiero gdy całkowicie dojrzeją^[4].
Dawnej nasiona wykorzystywano do produkcji oleju stosowanego przy produkcji mydła.

Uprawa

Jest całkowicie wytrzymały na mrozy i mało wymagający w stosunku do gleby. Znosi zanieczyszczenie powietrza i dobrze rośnie w miastach i w okręgach przemysłowych. Najlepiej rośnie w pełnym oświetleniu. W szkółkach rozmnaża się zazwyczaj z nasion lub przez odkłady.

Zmienność

Dereń świdwa 'Compressa' – krzew dorastający do 1 metra wysokości. Liście małe, mocno pomarszczone, koloru ciemnozielonego^[5]. Roślina nie kwitnie, jesienią przebarwia się na kolor ciemnorubinowy^[5]. Ze względu na małą ekspansywność oraz zwarty pokrój jest polecany do małych ogrodów o ograniczonej przestrzeni a także jako element rabat czy skalniaków^[5].

Forma szczepiona tworzy kulistą formę bez potrzeby cięcia^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-28] (ang.).
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ ^a ^b Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.
↑ ^a ^b ^c ^d Dereń świdwa 'Compressa'. www.drzewa.com.pl. [dostęp 2022-08-17]. (pol.).

Bibliografia

Jürke Grau, Reinhard Jung, Bertram Münker: Zioła i owoce leśne. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 58-59. ISBN 83-7129-274-0.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Rodzime drzewa i krzewy Polski na podstawie Roślin naczyniowych Polski (Mirek i in. 2020)

Nagonasienne

Drzewa i krzewy	cis pospolity jałowiec pospolity jałowiec sabiński jodła pospolita kosodrzewina modrzew europejski sosna limba sosna zwyczajna świerk pospolity