James Naismith

Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2016-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
James Naismith
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 listopada 1861
Almonte, Ontario

Data i miejsce śmierci

28 listopada 1939
Lawrence, Kansas

Zawód, zajęcie

lekarz

Multimedia w Wikimedia Commons
Figura Jamesa Naismitha w muzeum Basketball Hall of Fame w Springfield, Massachusetts

James Naismith (ur. 6 listopada 1861 w Almonte, Ontario, zm. 28 listopada 1939 w Lawrence, Kansas, USA) – kanadyjski lekarz, pastor i kapelan wojskowy[1], twórca koszykówki. Był też propagatorem wykorzystania hełmów w sportach kontaktowych.

Życiorys

Urodził się w Almonte, w prowincji Ontario, w Kanadzie, jako syn szkockich imigrantów, którzy przybyli do Kanady 9 lat wcześniej. Ukończył studia w zakresie wychowania fizycznego na Uniwersytecie McGilla w 1888. Otrzymał również dyplom w Presbyterian Theological College w Montrealu (Quebec) w 1890. W 1898 otrzymał tytuł lekarza medycyny na Gross Medical College (dziś część Uniwersytetu Colorado).

Od 1891 pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w YMCA International Training School w Springfield (stan Massachusetts). Poproszono go, by wymyślił jakieś zajęcie dla nudzących się w salach gimnastycznych uczniów.

Inspiracją stała się dla niego dziecięca gra popularna w Ontario nazywana „Kaczka na kamieniu” (Duck-on-a-Rock). Pierwsza gra odbyła się 21 grudnia 1891. Naismith umieścił w sali dwa kosze i podzielił swoich uczniów na dwa 9-osobowe zespoły. 15 stycznia 1892 zasady koszykówki zostały opublikowane.

Koszykówka rozpowszechniła się najpierw w USA, a potem dotarła do Europy. Dodano ją do programu igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936.

Naismith został trenerem uniwersyteckiej drużyny koszykówki na Uniwersytecie Kansas. W latach 30. brał udział w pracach Amerykańskiego Stowarzyszenia Międzyuczelnianej Koszykówki (National Association of Intercollegiate Basketball), w 1936 otrzymał tytuł honorowego prezydenta Międzynarodowej Federacji Koszykówki. Pośmiertnie został wpisany do międzynarodowej Hall of Fame koszykówki (1959).

Życie osobiste

Naismith ożenił się z Maude Sherman w 1894. Mieli pięcioro dzieci. 4 maja 1925 otrzymał obywatelstwo USA. W 1937 zmarła jego żona. Naismith ożenił się ponownie w czerwcu 1939 z Florence Kincade. Zmarł na udar mózgu 6 miesięcy później w Lawrence (Kansas). Pochowano go razem z pierwszą żoną.

Przypisy

  1. James Naismith [online], Dictionary of Canadian Biography, 3 marca 2023 [dostęp 2023-03-11]  (ang.).

Bibliografia

  • Profil na stronie Koszykarskiej Galerii Sław (ang.)
  • Profil na stronie FIBA Hall of Fame (ang.)
  • p
  • d
  • e
Członkowie FIBA Hall of Fame
Trenerzy (25)
  • Aleksiejewa
  • Canavesi
  • Díaz-Miguel
  • Donohue
  • Ferrándiz
  • A. Gomelski
  • E. Gomelski
  • Gaze
  • Hejková
  • Iba
  • Ivković
  • Kondrashin
  • Newell
  • Nikolić
  • Novosel
  • Primo
  • Rubini
  • Smith
  • Soares
  • Stirling
  • Summitt
  • Tanjević
  • Yow
  • Žeravica
  • Zuoyun
Działacze (35)
  • Airaldi Rivarola
  • Ashry
  • Atakol
  • Bouffard
  • Busnel
  • Calvo
  • Carneiro
  • Dos Reis
  • Greim
  • Hepp
  • Jones
  • Killian
  • Klieger
  • Kozłowski
  • López
  • Martín
  • Naismith
  • Otto
  • Pitzl
  • Popović
  • Ramsay
  • Šaper
  • Saporta
  • Scuri
  • Seguro de Luna
  • Semashko
  • Seye Moreau
  • Stanković
  • Steitz
  • Stern
  • Ueda
  • Samaranch
  • Vitale
  • Wahby
  • Yoon
Sędziowie (14)
  • Arabadjian
  • Bain
  • Belošević
  • Blanchard
  • Dimou
  • Hopenhaym
  • Kassai
  • Kostin
  • Lazarov
  • Pfeuti
  • Rae
  • Reverberi
  • Rigas
  • Righetto
  • p
  • d
  • e
Galeria Sław Koszykówki im. Jamesa Naismitha
Trenerzy
Działacze
Zawodnicy
Obrońcy
Skrzydłowi
Środkowi
Sędziowie
  • Bavetta
  • Enright
  • Evans
  • Hepbron
  • Hoyt
  • Kennedy
  • Leith
  • Mihalik
  • Nichols
  • Nucatola
  • Quigley
  • Rudolph
  • Shirley
  • Strom
  • Tobey
  • Walsh
  • Garretson
Zespoły
  • pogrubienie – oznacza, że dana osoba została wybrana do Hall Of Fame jako trener i jako zawodnik
  • ISNI: 0000000099254019
  • VIAF: 50873407
  • LCCN: n91122143
  • GND: 121214273
  • NDL: 00450974
  • CiNii: DA0160473X
  • Open Library: OL454612A
  • PWN: 3945430
  • Britannica: biography/James-Naismith
  • Universalis: james-a-naismith
  • NE.se: james-a-naismith
  • VLE: james-naismith