Ułamek egipski

Odwrotności kolejnych liczb naturalnych od 2 do 12 przedstawione jako części kół.
Fragment Papirusu Rhinda z XVII wieku p.n.e., zawierającego m.in. przykłady zapisu ułamków zwykłych jako egipskich.
Wykres odwrotności liczb dodatnich – funkcji y = 1 x {\displaystyle y={\frac {1}{x}}} w kartezjańskim układzie współrzędnych.

Ułamek egipski – wieloznaczny termin arytmetyczny:

  • w sensie najwęższym jest to każda odwrotność liczby naturalnej dodatniej, zwłaszcza zapisana w postaci ułamka zwykłego – ma wtedy jedność w liczniku[1]:
1 n , n N + ; {\displaystyle {\frac {1}{n}},n\in \mathbb {N} _{+};}
  • w sensie szerszym jest to suma różnych liczb tego typu[2];
  • w sensie najszerszym jest to suma dowolnych liczb tego typu, niekoniecznie różnych[2].

Sumy różnych liczb

Liczby wymierne dodatnie można zapisać jako ułamki egipskie w tym drugim sensie, np.:

9 10 = 1 2 + 1 3 + 1 15 . {\displaystyle {\frac {9}{10}}={\frac {1}{2}}+{\frac {1}{3}}+{\frac {1}{15}}.}

Papirus Rhinda z II tysiąclecia p.n.e. przedstawia takie reprezentacje kilkudziesięciu ułamków zwykłych[2]. Takie sumy można tworzyć za pomocą szeregu algorytmów, m.in. zachłannego[2]. Przykłady nietrywialnych reprezentacji dla ułamków nieskracalnych z najmniejszymi mianownikami[2]:

mianownik rozkłady
3 2 3 = 1 2 + 1 6 {\displaystyle {\frac {2}{3}}={\frac {1}{2}}+{\frac {1}{6}}}
4 3 4 = 1 2 + 1 4 {\displaystyle {\frac {3}{4}}={\frac {1}{2}}+{\frac {1}{4}}}
5 2 5 = 1 3 + 1 15 {\displaystyle {\frac {2}{5}}={\frac {1}{3}}+{\frac {1}{15}}} 3 5 = 1 2 + 1 10 {\displaystyle {\frac {3}{5}}={\frac {1}{2}}+{\frac {1}{10}}} 4 5 = 1 2 + 1 4 + 1 20 {\displaystyle {\frac {4}{5}}={\frac {1}{2}}+{\frac {1}{4}}+{\frac {1}{20}}}

Przypisy

  1. ułamki egipskie, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-11-23] .
  2. a b c d e Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Egyptian Fraction, [w:] MathWorld, Wolfram Research  (ang.). [dostęp 2023-11-23].

Linki zewnętrzne

  • Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Unit Fraction, [w:] MathWorld, Wolfram Research  (ang.). [dostęp 2023-11-23].
  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Aliquot ratio (ang.), Encyclopedia of Mathematics, encyclopediaofmath.org [dostęp 2024-02-02].
  • p
  • d
  • e
podstawowe
typy liczb
działania
dwuargumentowe
jednoargumentowe
ułamki
symbole
liczb
działań
relacji
inne
reguły zapisu
prawa działań
narzędzia
liczydła
kalkulatory
inne
powiązane pojęcia
rozszerzenia
  • p
  • d
  • e
Ciągi liczbowe
pojęcia
definiujące
ciągi ogólne
ciągi liczbowe
typy ciągów
ogólne
nieskończone
przykłady ciągów
liczb naturalnych
niemalejące
inne
inne przykłady
ciągów liczb
twierdzenia
o granicach
inne
powiązane pojęcia
  • p
  • d
  • e
podziały (dychotomie)
inne podtypy
  • PLWABN: 9811265902005606
  • Catalana: 0184727