Meredisi Kilisesi
41°03′05″K 43°07′53″D / 41.05139°K 43.13139°D / 41.05139; 43.13139İnanç Doğu Ortodoks Kilisesi Mezhep Gürcü Ortodoks Kilisesi Durum Tamamen yıkılmış Mimari Mimari tür Kilise Mimari biçim Gürcü mimarisi Tamamlanma Orta Çağ Özellikler Malzemeler Kesme taş
Meredisi Kilisesi veya Meradisi Kilisesi (Gürcüce: მერედისის ეკლესია veya მერადისის ეკლესია), Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Gölebakan köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüzde tamamen ortadan kalkmıştır.[1][2]
Tarihçe
Meredisi Kilisesi'nin bulunduğu Meredisi köyü, tarihsel Çrdili bölgesinde bulunuyordu. Çrdili ise, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Meredisi, Meredis-i Süfla (Aşağı Meredisi) ve Meradis-i Ulya (Yukarı Meredisi) iki ayrı köy olarak kaydedilmişti. Meredisi Kilisesi'nin Osmanlıların eline geçmesiyle cemaatsiz kaldığı bu kayıttan anlaşılmaktadır.[3] Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1902 yılında köyü ziyaret ettiğinde Meredisi Kilisesi neredeyse tamamen yıkılmıştı. Kilisenin taşları köyldeki evlerin, özellikle Senemoğlu'nun malikanesinin inşasında kullanılmıştı.[1]
Mimari
Günümüzde ortadan kalkmış olan Meredisi Kilisesi, köyün kuzeybatı kısmında yer alıyordu. Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, kilisenin iri kesme taşlardan inşa edilmişti. Senemoğlu'nun malikanesinin eşliğinde ve kapı çerçevelerinde kullanılmış olan taşlarda Hutsuri karakterleriyle yazılmış Gürcüce yazıtlar bulunuyordu. Yazıtlar, çok büyük kabartmalı harflerden oluşuyor ve paleografik özellikleri itibarıyla Kumurdo Kilisesi'ndeki yazıtlarla benzerlik gösteriyordu. Büyük ölçüde tahrip olmuş bir yazıtı Takaişvili kayda geçirmiş ve yapının temeline bakarak Meredisi Kilisesi'nin büyük bir yapı olamayacağını belirtmiştir.[1][2]
Yazıt
ე(რისთავთ)ერისთ(ა)ვს გ(იორგ)ი, ძე რევ(ი)ს(ა), რ(ო)მ(ელმა)ნ აღვ(ა)შენე ეკლ(ესია) თ(ე)ვდ(ო)რჲსა.
- Çeviri: "Eristavilerin eristavisi… Giorgi, Reva'nın oğlu... bu kiliseyi inşa eden kişi".[4]
Kaynakça
- ^ a b c Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 55-56.
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 215, ISBN 9789941478178.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 406". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
- ^ Такайшвили, Е. (1909). Христианские памятники: Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества. Москва : Типография Г. Лисснера и Д. Собко (Rusça). The National Parliamentary Library of Georgia. ss. 55-56 (76-77). 16 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
